SGK Ngữ văn 8

              (K)

(W)

(L)

Gv tổ chức hoạt động nhóm.

- Hoạt động cá nhân: quan sát bìa của SGK và mô tả.

- Hoạt động nhóm: 5 nhóm

- Câu hỏi tìm hiểu: Thống kê các văn bản, nội dung của các văn bản trong từng thể loại

- Thời gian: 5 phút

GV tiếp tục dẫn dắt HS tìm hiểu nội dung 6. Thực hành tiếng Việt

+ Bốn nội dung lớn về sách tiếng Việt Ngữ văn 8 là gì?

+ Hệ thống bài tập trong sách Ngữ văn 8 có những loại cơ bản nào?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HS thực hiện cá nhân

- HS hoạt động nhóm và trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV chốt và mở rộng kiến thức.

1. Đọc hiểu văn bản truyện

2. Đọc hiểu văn bản thơ

3. Đọc hiểu văn hài kịch

- Đổi tên cho xã (Lưu Quang Vũ)

- Ông Giuốc- đanh mặc lễ phục (Mô-li-e)

4. Đọc hiểu văn bản nghị luận

5. Đọc hiểu văn bản thông tin

6. Thực hành tiếng Việt

Hệ thống bài tập tiếng Việt:

a/ Bài tập nhận biết các hiện tượng và đơn vị tiếng Việt.

Ví dụ: bài tập nhận biết từ loại: trợ từ, thán từ. Bài tập nhận biết các kiểu câu:câu kể, câu hỏi, câu khiến, câu khẳng định, phủ định…

b/ Bài tập phân tích tác dụng của các hiện tượng và đơn vị tiếng Việt.

Ví dụ: Bài tập phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ đảo ngữ, câu hỏi tu từ , từ tượng hình, tượng thanh.

c/ Bài tập tạo lập đơn vị tiếng Việt.

Ví dụ: Bài tập viết đoạn văn: diễn dịch, quy nạp, song song, phối hợp

GV yêu cầu HS đọc phần Học viết  và trả lời các câu hỏi sau:

a) Sách Ngữ văn 8 rèn luyện cho các em viết những kiểu văn bản nào? Nội dung cụ thể của mỗi kiểu văn bản là gì?

b) Những yêu cầu về quy trình và kiểu văn bản nào tiếp tục được rèn luyện ở lớp 8?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV chốt và mở rộng kiến thức.

Bước 1: Chuẩn bị

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Bước 3: Viết

Bước 4: Kiểm tra và chỉnh sửa

GV đặt câu hỏi gợi dẫn và yêu cầu HS hoàn thành PHT theo hình thức nhóm bàn.

- Theo em, kĩ năng nói và nghe có quan trọng trong hoạt động giao tiếp hằng ngày của con người không? Vì sao?

Hoạt động nhóm bàn

- Tìm hiểu nội dung của kĩ năng nói, nghe, nói nghe tương tác trong phần Học nói và nghe

- Thời gian: 3 phút

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HStrả lời câu hỏi và hoàn thành PHT

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV chốt và mở rộng kiến thức.

GV tổ chức hoạt động nhóm bàn

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS hoàn thành PHT

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

HS báo cáo kết quả, nhận xét.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV chốt và mở rộng kiến thức.

SGK Ngữ văn 8

              (K)

(W)

(L)

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

 (?) Trình bày những thông tin chính về nhà văn Thanh Tịnh?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: Xem lại nội dung chuẩn bị ở nhà trả lời câu hỏi

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Mời HS trả lời

HS: trình bày thông tin về nhà văn Thanh Tịnh

- Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần)

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét phần chuẩn bị của HS

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

- Thanh Tịnh (1911-1988), tên thật là Trần Văn Ninh

- Quê ven sông Hương, ngoại ô  Huế

- Là nhà giáo, nhà văn, nhà thơ.

- Sáng tác của ông toát lên vẻ đẹp đằm thắm, tình cảm êm dịu, trong trẻo.

- Tác phẩm tiêu biểu: Hậu chiến trường (1937), Quê mẹ (1941)…

- HS biết cách đọc và tóm tắt văn bản “Tôi đi học”

- Nhận biết được một số đặc điểm của truyện ngắn: cốt truyện, nhân vật, chi tiết, sự kiện,…

- Trình bày những thông tin chính về văn bản “Tôi đi học”:

+ Thể loại

+ Phương thức biểu đạt

+ Nhân vật chính

+ Ngôi kể

+ Các sự việc chính

+ Bố cục…

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

- Hướng dẫn cách đọc

- Yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn văn bản

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

- Yêu cầu HS đọc mẫu

- Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc

HS đọc mẫu

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc của bạn

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét cách đọc và phần tóm tắt của HS

- Chốt cách đọc, chốt nội dung tóm tắt và chuyển dẫn sang phần b. Tìm hiểu chung về văn bản

b. Tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

 - Yêu cầu HS mở PHT số 1

- Chia nhóm cặp đôi theo bàn

- Nhiệm vụ:

+ 1 phút HĐ cá nhân: xem lại PHT đã chuẩn bị

+ 2 phút tiếp theo: trao đổi, chia sẻ để thống nhất nội dung trong PHT số 1

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV gợi ý: Bằng sự chuẩn bị PHT ở nhà, em hãy đọc PHT của bạn xem có nội dung nào cần trao đổi hay không.

HS: Đọc PHT số 1 của bạn và đánh dấu nội dung khác biệt để trao đổi.

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Chỉ định một số cặp đôi trình bày sản phẩm (PHT số 1)

HS:

- Đại diện cặp đôi trình bày từng nội dung trong PHT số 1.

- Những cặp đôi còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm cặp đôi của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét từng nội dung của bạn, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có).

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

a. Đọc, tóm tắt và tìm hiểu chú thích

- Đọc

- Chú thích (SGK)

- Tóm tắt

b. Tìm hiểu chung về vb

- Thể loại: truyện ngắn

+ Quy mô: tác phẩm văn xuôi cỡ nhỏ

+ Bối cảnh: không gian nhỏ, thời gian nhất định

+ Nhân vật: thường ít nhân vật

+ Sự kiện: ít sự kiện phức tạp.

+ Chi tiết: chi tiết cô đúc, lời văn mang nhiều ẩn ý…

+ Cốt truyện đơn giản, nhiều dạng: sự việc khác thường kỳ lạ; sự việc giản dị, đời thường mà giàu chất thơ; có truyện giàu tính, triết lý; lại có truyện ngắn rất giàu chất thơ.

- Phương thức biểu đạt: tự sự

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất

- Nhân vật chính: nhân vật tôi

- Nhân vật phụ: mẹ, ông Đốc, các bạn

- Các sự việc chính:

+ Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” trên đường đến trường

+ Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” ở trên sân trường

+ Dòng cảm xúc của nhân vật “tôi” khi vào lớp học

- Bố cục:

+ Phần 1: từ đầu đến “trên ngọn núi”: Cảm giác, tâm trạng của “tôi” khi mẹ dắt tay đến trường

+ Phần 2: tiếp theo đến “nghỉ cả ngày nữa”: Suy nghĩ, cảm xúc của “tôi” khi bước vào sân trường Mĩ Lí.

+ Phần 3: còn lại: Tâm trạng của “tôi” khi ngồi trong lớp học

- Cốt truyện: giản dị, đời thường, giàu chất thơ. Kể theo trình tự thời gian, men theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”.

- HS tìm, phát hiện và nêu được những chi tiết về bối cảnh của câu chuyện.

+ Thời gian xảy ra câu chuyện

+ Cảnh vật …

+ Con người

- Nhận xét được bối cảnh của câu chuyện…

Nội dung:

GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện.

HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập

HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi):

? Cảnh vật trong truyện được nhìn qua con mắt của ai và được nhớ lại theo trình tự nào?

HĐ nhóm

- GV chia nhóm lớp

- Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng cách trả lời câu hỏi sau:

?Nêu một số chi tiết nổi bật của cảnh vật trong phần 1 (chi tiết miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hình ảnh con người).

?Chỉ ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng? (Vai trò của tưởng tượng trong tiếp nhận văn học)

? Qua đó em có nhận xét gì về bối cảnh của câu chuyện?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS)

GV hướng dẫn HS đọc đoạn văn số 1 và tìm chi tiết.

HS đọc SGK, tìm chi tiết

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HĐ cá nhân:

GV:

- Gọi HS trả lời câu hỏi

- Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn

HS:

- Đại diện trả lời câu hỏi

- HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần).

HĐ nhóm

GV:

- Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm

- Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần).

HS:

- Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập

- Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS.

- Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

1. Bối cảnh của câu chuyện

- Thời điểm: cuối thuà thời điểm khai trường

- Không gian: trên con đường dài và hẹpàThời điểm, nơi chốn quen thuộc, gắn liền với tuổi thơ tác giả

- HS tìm, phát hiện những chi tiết về nhân vật “tôi”: (cử chỉ, hành động, ngôn ngữ, tâm trạng của nhân vật).

- Nhận xét của người kể chuyện và các nhân vật khác.

Nội dung:

GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về các nhân vật trong truyện.

HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập

HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi):

? Nhân vật “tôi” được miêu tả qua những chi tiết nào?

HĐ nhóm

- GV chia nhóm lớp

- Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng cách trả lời câu hỏi sau:

? Tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đến lớp có sự thay đổi như thế nào? Chỉ ra một số chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện những tâm trạng ấy.

? Chỉ ra tác dụng của một số câu văn miêu tả và hình ảnh so sánh trong việc khắc họa tâm trạng nhân vật.

*Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS:

+ Hoạt động cá nhân 5 phút, hoàn thành PHT

+ Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, hoàn thành sản phẩm nhóm 5 phút.

+ Cử đại diện chuẩn bị báo cáo sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả và bổ sung cho nhau.

- Giáo viên điều hành quá trình thảo luận.

Bước 4: Đánh giá, kết luận

- Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- Giáo viên đánh giá, kết luận

a. Nhân vật “tôi”

* Nhân vật được miêu tả qua:

+ Lời nói: Xin mẹ được cầm bút thước

+ Hành động: Nâng niu sách vở…

+ Tâm trạng: Có sự thay đổi theo trình tự không gian

* Tâm trạng của nhân vật tôi

- Ban đầu là  bâng khuâng, phấn chấn đi bên mẹ trên con đường đến trường.

- Sau đó chuyển sang bỡ ngỡ, rụt rè khi đứng ở sân trường. Tiếp đến là cảm thấy lúng túng, vụng về, sau đó, giật mình khi nghe gọi đến tên rồi bật khóc.

- Cuối cùng là cảm giác vừa xa lạ vừa thân quen khi ngồi trong lớp học.

* Nghệ thuật so sánh:

- “... những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng” → tình cảm đẹp đẽ, trong sáng của cậu bé lần đầu đi học.

- “Họ như con chim non đứng bên bờ tổ nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ” → sự non nớt, khát vọng của những cậu học sinh.

=> Nhân vật “tôi” là cậu bé hồn nhiên, trong sáng nhưng cũng rất nhạy cảm và đã bắt đầu có ý thức về sự trưởng thành ngay trong ngày đầu tiên đi học.

HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi):

? Nhân vật “ông Đốc” và các bậc phụ huynh được miêu tả qua những chi tiết nào?

*Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

+ Hoạt động cá nhân tìm câu trả lời

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS trả lời các câu hỏi

- Giáo viên hỗ trợ nếu cần

Bước 4: Đánh giá, kết luận

- Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- Giáo viên đánh giá, kết luận

* Ông Đốc

- Lời nói: “Thế là các em vào lớp 5, các em phải cố gắng học để thầy mẹ được vui lòng, để thầy dạy các em được sung sướng”. “Thôi các em  nên đứng đây để sắp hàng vào lớp”. “ Các em đừng khóc. Trưa nay các em được về nhà cơ mà”

- Hành động: Nhìn học trò 1 cách hiền từ và cảm động.

=> Ông Đốc là một người thầy, một lãnh đạo hiền từ, thân thiện và yêu thương học sinh.

* Phụ huynh

- Chuẩn bị quần áo, sách vở, đưa con đến trường, cầm sách vở cho con. Kiên nhẫn chờ đợi đưa các con vào lớp

=> Là người chu đáo, quan tâm, đầy tình yêu thương và trách nhiệm

THẢO LUẬN NHÓM hoàn thành PHT S3

? Truyện ngắn “Tôi đi học” là một truyện ngắn giàu chất thơ. Theo em, điều gì tạo nên đặc điểm ấy? (về nội dung, hình thức, ngôn ngữ)

*Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS:

+ Hoạt động cá nhân 4 phút, hoàn thành PHT

+ Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, hoàn thành sản phẩm nhóm 5 phút.

+ Cử đại diện chuẩn bị báo cáo sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả và bổ sung cho nhau.

- Giáo viên điều hành quá trình thảo luận.

Bước 4: Đánh giá, kết luận

- Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- Giáo viên đánh giá, kết luận, bình đan xen trong quá trình chốt các ý.

- Về nội dung: tập trung miêu tả những cảm xúc và diễn biến tâm trạng vừa vui mừng, phấn chấn vừa ngỡ ngàng, lo sợ,… của nhân vật “tôi” trong buổi đầu tiên đến trường một cách chân thực và cảm động.

- Về hình thức: Cốt truyện rất đơn giản, nhẹ nhàng, không có tình huống gay cấn, không nhiều sự kiện.

- Về ngôn ngữ: Sử dụng những câu văn giàu cảm xúc với giọng điệu nhẹ nhàng, những hình ảnh so sánh độc đáo và việc sử dụng hàng loạt các từ láy trong việc miêu tả khung cảnh thiên nhiên, tái hiện chân thực, rõ nét cảm xúc bỡ ngỡ, rụt rè của nhân vật tôi trong ngày tựu trường.

? Nhắc lại những thành công về nghệ thuật của văn bản?

? Khái quát nội dung chính của văn bản?

? Văn bản “Tôi đi học” nói hộ những suy nghĩ, tình cảm gì của rất nhiều người đọc? Điều đó còn có ý nghĩa với cuộc sống hôm nay?

*Bước 2. Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc theo cặp để hoàn thành nhiệm vụ.

GV theo dõi, quan sát HS thảo luận, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

*Bước 3. Báo cáo, thảo luận

HS đại diện cặp đôi báo cáo kết quả, HS cặp khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

*Bước 4. Kết luận, nhận định

- GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của cả lớp

1. Nghệ thuật:

- Cốt truyện đơn giản, chủ yếu là miêu tả cảnh vật và tâm trạng nhân vật

- Sử dụng ngôn ngữ miêu tả tinh tế, giàu hình ảnh và đậm chất thơ

2. Nội dung

- Truyện ghi lại những tình cảm, cảm xúc trong sáng, chân thực của nhân vật “tôi” trong buổi đi học đầu tiên.

- Truyện gây được xúc động, đồng cảm trong mỗi người đọc.

3. Ý nghĩa

Văn bản “Tôi đi học” đã thay nhiều người đọc nói lên những nỗi nhớ về những năm tháng một thời cắp sách tới trường. Điều đó khơi dậy trong lòng bao người hình dáng ngày đầu đến trường trong kí ức. Đó là những kỉ niệm đẹp, những khoảnh khắc không thể quên.

4. Kỹ năng đọc hiểu truyện ngắn giàu chất thơ

+ Đọc kĩ truyện

+ Tóm tắt được nội dung văn bản

+ Tìm hiểu một số yếu tố cơ bản để thấy rõ đặc điểm của truyện ngắn giàu chất thơ (nội dung, hình thức, ngôn ngữ)

+ Xác định được nhân vật chính và phân tích các phương diện mà nhân vật được miêu tả như ngoại hình, lời nói, hành động, mối quan hệ với các nhân vật khác, đặc biệt là tâm trạng, cảm xúc

+ Liên hệ, kết nối với kinh nghiệm của bản thân để hiểu sâu sắc về nội dung tư tưởng của truyện.

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

 GV yêu cầu HS mở PHT số 1

(?) Trình bày những thông tin chính về nhà văn Thạch Lam?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV gợi ý: Tra cứu trên Google để hoàn thiện PHT số 1

HS: Mở PHT số 1, xem lại thông tin trong PHT số 1.

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Mời HS trình bày sản phẩm (PHT số 1)

HS:

- Đại diện trình bày thông tin về nhà văn Thạch Lam

- Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét phần chuẩn bị của HS, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có).

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

- Thạch Lam (1910 - 1942)

- Tên thật: Nguyễn Tường Vinh

Nguyễn Tường Lân

- Quê: Hà Nội

- Văn của Thạch Lam không có tiếng súng của chiến tranh hay thúc sưu thuế mạnh mẽ như những nhà văn khác nhưng nó vẫn khắc họa được tâm trạng cùng cực, đau đớn của nhân vật khi phải đối diện với hiện thực cuộc sống. Các tác phẩm của ông thường đi vào cuộc sống của những người dân nghèo, ông khai thác nội tâm nhân vật một cách sâu sắc.

- HS biết cách đọc và tóm tắt văn bản “Gió lạnh đầu mùa” của Thạch Lam

- Trình bày những thông tin chính về văn bản “Gió lạnh đầu mùa”:

+ Xuất xứ

+ Thể loại

+ Phương thức biểu đạt

+ Nhân vật chính

+ Ngôi kể

+ Các sự việc chính

+ Bố cục…

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

- Hướng dẫn cách đọc

- Yêu cầu HS tóm tắt ngắn gọn văn bản

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

- Yêu cầu HS đọc mẫu

- Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc

HS đọc mẫu

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc của bạn

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét cách đọc và phần tóm tắt của HS

- Chốt cách đọc, chốt nội dung tóm tắt và chuyển dẫn sang phần b. Tìm hiểu chung về văn bản

b. Tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

 - Yêu cầu HS mở PHT số 2

- Chia nhóm cặp đôi theo bàn

- Nhiệm vụ:

+ Hoán đổi PHT cho nhau

+ 1 phút HĐ cá nhân: xem lại PHT đã chuẩn bị

+ 2 phút tiếp theo: trao đổi, chia sẻ để thống nhất nội dung trong PHT số 2

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV gợi ý: Bằng sự chuẩn bị PHT ở nhà, em hãy đọc PHT của bạn xem có nội dung nào cần trao đổi hay không.

HS: Đọc PHT số 2 của bạn và đánh dấu nội dung khác biệt để trao đổi.

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Chỉ định một số cặp đôi trình bày sản phẩm (PHT số 2)

HS:

- Đại diện cặp đôi trình bày từng nội dung trong PHT số 2.

- Những cặp đôi còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm cặp đôi của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét từng nội dung của bạn, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có).

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

* Tóm tắt:

Sơn và Lan là hai chị em sinh ra trong một gia đình khá giả. Không giống như những đứa trẻ có điều kiện khác, hai chị em Sơn, Lan luôn hòa đồng, gần gũi với những đứa trẻ nghèo cùng phố huyện. Vào một ngày trời chuyển lạnh, hai chị em mặc áo ấm ra chợ chơi thấy Hiên – cô bé hàng xóm đang co ro bên cột quán với manh áo mong manh, rách tả tơi. Thấy vậy, hai chị em bèn đem tặng Hiên chiếc áo bông cũ. Chính chiếc áo bông ấy đã thắp sáng tình yêu thương, sưởi ấm cho Hiên cũng như những đứa trẻ nghèo nơi đây qua mùa đông giá rét. Câu chuyện đã để lại dư âm trong lòng độc giả, khiến độc giả vừa thấm thía nỗi khổ đau, bất hạnh, hoàn cảnh éo le của những con người nghèo khổ, vừa cảm nhận sâu sắc tình người ấm nồng, cao quý, thiêng liêng; từ đó thêm trân trọng cuộc sống này hơn.

- Đọc

- Chú thích (SGK)

b. Tìm hiểu chung về vb

- Xuất xứ: Trích trong tập truyện ngắn “Gió lạnh đầu mùa”, xuất bản năm 1937.

- Thể loại: truyện ngắn

- Phương thức biểu đạt: tự sự

- Ngôi kể: ngôi thứ ba

- Nhân vật chính: Sơn

- Các sự việc chính:

+ Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.

+ Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.

+ Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên (đứa em xấu số), giấu mẹ, mang sang cho Hiên.

+  Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng. đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.

+ Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

- Ngôi kể: ngôi thứ ba

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1: từ đầu…rơm rớm nước mắt.

à Cảnh sinh hoạt trong gia đình Sơn ngày gió đầu mùa.

+ Phần 2: tiếp …ấm áp vui vui.

à Cảnh hai chị em Sơn cùng vui chơi và chia sẻ áo ấm cho Hiên.

+ Phần 3: phần còn lại

à Sự lo lắng của Sơn và cảnh mẹ Hiên trả lại áo.

- HS tìm, phát hiện và nêu được những chi tiết về bối cảnh của câu chuyện.

+ Thời gian xảy ra câu chuyện

+ Cảnh vật …

- Nhận xét được bối cảnh của câu chuyện…

Nội dung:

GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện.

HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

HĐ cá nhân (GV đặt câu hỏi):

(?) Câu chuyện xảy ra trong thời gian nào?

HĐ nhóm

- GV chia nhóm lớp

- Yêu cầu mở PHT và hoàn thành PHT bằng cách trả lời câu hỏi sau:

(?) Tìm những chi tiết miêu tả khung cảnh thiên nhiên và hình ảnh con người ở hai thời điểm hôm trước và hôm sau?

(?) Chỉ ra biện pháp nghệ thuật được sử dụng? Qua đó em có nhận xét gì về bối cảnh của câu chuyện?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ (HS)

GV hướng dẫn HS đọc đoạn văn số 1 và tìm chi tiết.

HS đọc SGK, tìm chi tiết

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

HĐ cá nhân:

GV:

- Gọi HS trả lời câu hỏi

- Gọi HS nhận xét câu trả lời của bạn

HS:

- Đại diện trả lời câu hỏi

- HS còn lại lắng nghe, nhận xét và bổ sung cho câu trả lời của bạn (nếu cần).

HĐ nhóm

GV:

- Yêu cầu đại diện nhóm trình bày sản phẩm

- Yêu cầu các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần).

HS:

- Nhóm đại diện trình bày sản phẩm học tập

- Các nhóm còn lại nhận xét và bổ sung cho sản phẩm của nhóm bạn (nếu cần).

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời/sản phẩm học tập và nhận xét của cá nhân/nhóm HS.

- Chốt, bình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

- HS tìm, phát hiện những chi tiết về bối cảnh của câu chuyện.

+ Thời gian xảy ra câu chuyện

+ Cảnh vật …

- Nhận xét được bối cảnh của câu chuyện…

Nội dung:

GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện.

HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập

* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

THẢO LUẬN NHÓM hoàn thành PHT

 (Dự kiến khó khăn: Nếu HS gặp khó khăn, GV gợi dẫn bằng các câu hỏi nhỏ:

? Tìm những chi tiết tái hiện sự quan sát của Sơn về các bạn và về em Hiên trong buổi sớm gió lạnh ấy?

? Sơn đã có những lời nói, suy nghĩ, hành động gì với các bạn và với Hiên?

? Sơn đã có ý nghĩ gì? Khi đợi chị Lan về lấy áo, tâm trạng Sơn như thế nào? Cảm xúc ấy giúp em hiểu gì về ý nghĩa của sự chia sẻ?

? Nhân vật Sơn được tái hiện qua những phương diện nào?

? Em cảm nhận được điều gì về nhân vật này?

*Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ.

HS:

+ Hoạt động cá nhân 5 phút, hoàn thành PHT

+ Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến, hoàn thành sản phẩm nhóm 5 phút.

+ Cử đại diện chuẩn bị báo cáo sản phẩm.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- Đại diện các nhóm báo cáo kết quả và bổ sung cho nhau.

- Giáo viên điều hành quá trình thảo luận.

Bước 4: Đánh giá, kết luận

- Học sinh tự đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ.

- Giáo viên đánh giá, kết luận, bình đan xen trong quá trình chốt các ý:

=> Sơn rất nhạy cảm, quan tâm đến các bạn (nhận ra cảnh nghèo của bọn trẻ xóm chợ khác hẳn cảnh sung túc của gia đình Sơn: trong khi chị em Sơn được mặc ấm áp, đẹp đẽ thì các bạn ăn mặc rách rưới, thiếu thốn đáng thương).

Sơn là một cậu bé nhân hậu, sống tình cảm, giàu lòng trắc ẩn, biết quan tâm và yêu thương bạn bè.

(hành động cho bạn áo ấm là hành động thể hiện yêu thương vô tư, trong sáng của Sơn. Có lẽ trong lòng Sơn nghĩ chiếc áo bông em Duyên không còn dùng được nữa ấy sẽ khiến Hiên ấm áp trong mùa đông giá rét.

 Sự “ấm áp, vui vui” khi đợi chị về lấy áo là tâm trạng hạnh phúc ngọt ngào, ấm áp của sự trao tặng yêu thương, san sẻ sự đủ đầy).

-> Sơn là một cậu bé hồn nhiên, trong sáng ngây thơ.

(Hành động đòi lại áo không làm giảm bớt thiện cảm với nhân vật Sơn. Bởi vì đó là tâm lý và hành động bình thường của một đứa trẻ khi tự ý mang đồ dùng ở nhà đi cho người khác và sợ bị mẹ mắng).

Dự kiến câu trả lời theo hướng khác (vẫn chấp nhận nếu HS lí giải hợp lí): Hành động đó khiến em giảm bớt thiện cảm đối với nhân vật vì thấy Sơn trẻ con quá, đã cho bạn rồi còn đòi lại).

NV2

* Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

? Trong phần kết truyện, mẹ Hiên và mẹ Sơn đã ứng xử như thế nào? Nhận xét về cách ứng xử đó của hai bà mẹ?

* Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ

HS trao đổi cặp đôi, hoàn thành câu trả lời

GV hỗ trợ nếu cần.

* Bước 3: Báo cáo, thảo luận.

HS đại diện cặp đôi báo cáo kết quả, HS cặp khác nhận xét, bổ sung nếu cần.

* Bước 4: Kết luận, nhận định.

GV nêu kết luận, chuyển dẫn sang nhiệm vụ mới.

NV 3

B1. Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

? Nhắc lại những thành công về nghệ thuật của văn bản?

? Khái quát nội dung chính của văn bản?

? Câu chuyện gợi lên trong em những suy nghĩ và tình cảm như thế nào?

Em rút ra bài học gì cho bản thân sau khi học xong truyện ngắn?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc theo cặp để hoàn thành nhiệm vụ.

GV theo dõi, quan sát HS thảo luận, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS đại diện cặp đôi báo cáo kết quả, HS cặp khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của cả lớp

2. Những người mẹ

- Mẹ Hiên:

 Mang trả mẹ Sơn chiếc áo bông

-> Cách ứng xử thể hiện đức tính "đói cho sạch, rách cho thơm" của một người mẹ tuy nghèo nhưng giàu lòng tự trọng.

- Mẹ Sơn:

+ Nhìn con nghiêm nghị bảo: Kìa, hai cô cậu đã về kia. Thế áo bông của tôi đâu mà tự tiện đem cho đấy?

+ Cho mẹ Hiên mượn tiền để may áo cho Hiên.

+ Vẫy hai con lại gần, rồi âu yếm ôm vào lòng mà bảo "Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người ta không sợ mẹ mắng ư?"

-> Cách ứng xử của một người mẹ vừa nghiêm khắc, vừa ấm áp yêu thương (giúp các con hiểu rằng: không nên tự tiện lấy áo đem cho mà cần phải xin phép mẹ; nhưng mẹ vui vì các con biết chia sẻ, giúp đỡ người khác).

-> Cách ứng xử của một người nhân hậu, tế nhị.

(Tấm lòng, việc làm của mẹ Sơn khiến câu chuyện viết về thời điểm gió lạnh đầu mùa nhưng thơm thảo, ấm áp tình người).

III. TỔNG KẾT:

1. Nghệ thuật:

- Xây dựng cốt truyện nhẹ nhàng nhưng hấp dẫn; bố cục theo dòng cảm xúc của nhân vật.

- Cách xây dựng nhân vật qua nhiều phương diện.

- Sự quan sát, lối miêu tả tinh tế để tái hiện sự đổi thay của thời tiết, cảnh vật lúc giao mùa đồng thời thể hiện được tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của nhân vật Sơn

2. Nội dung

-  Truyện kể về những con người trong xóm chợ khi gió lạnh đầu mùa về. Qua đó, Thạch Lam ca ngợi tình yêu thương chia sẻ ấm áp, trong trẻo của con người với con người.

3. Ý nghĩa

- Truyện gửi gắm bài học về tình yêu thương, chia sẻ.

- Nhắc nhở mỗi người về đạo lí tốt đẹp của dân tộc: “Thương người như thể thương thân”.

4. Chiến thuật đọc hiểu truyện ngắn hiện đại:

+ Đọc kĩ truyện

+ Tóm tắt được nội dung văn bản

+ Xác định nhân vật chính là ai? Nhân vật được nhà văn thể hiện qua những phương diện nào?

+ Truyện giúp em hiểu được điều gì và tác động đến tình cảm của em như thế nào?

. Các bạn mặc không khác gì mọi ngày, những bộ quần áo nâu đã vá nhiều chỗ; môi chúng tím tái, da thịt thâm đi, người run lên, hàm răng va đập vào nhau;

. chúng vui mừng khi thấy chị em Sơn, nhưng vẫn đứng xa, không dám vồ vập;

Thái độ, hành động:

Sơn và chị vẫn thân mật chơi đùa, chứ không kiêu kỳ và khinh khỉnh như các em họ của Sơn.

Hiên co ro đứng bên cột quán”, chỉ mặc có “manh áo rách tả tơi hở cả lưng và tay”;

Ý nghĩ:

Sơn chợt nhớ ra mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề mò cua bắt ốc; động lòng thương;

. một ý nghĩ tốt thoáng qua trong trí.

Lời nói:

 “Hay là chúng ta đem cho nó cái áo bông cũ, chị ạ.”

Tâm trạng khi đợi chị về lấy áo:

Lòng tự nhiên thấy ấm áp, vui vui.”

+ Lo sợ bị mẹ mắng

Hành động:

+ Vội vã đi tìm Hiên để đòi lại chiếc áo bông cũ.

- Về nghệ thuật xây dựng nhân vật Sơn:

Nhân vật Sơn được xây dựng qua nhiều phương diện như hành động, lời nói nhưng chủ yếu qua từng cảm xúc, tâm trạng (tâm lí nhân vật Sơn được miêu tả tự nhiên, chân thực: hiểu lòng mẹ, thương bé Hiên rét lạnh, cho Hiên áo nhưng sợ mẹ mắng nên tìm Hiên để đòi lại áo…)

- Về đặc điểm tính cách nhân vật Sơn

+ Là một cậu bé nhân hậu, sống tình cảm, giàu lòng trắc ẩn, biết quan tâm và yêu thương bạn bè.

+ Là một cậu bé hồn nhiên, trong sáng ngây thơ.

Thời lượng: 1 tiết

- GV đưa ra 2 ví dụ :

1- Hôm nay con được những 2 điểm 9.

2- A, mẹ đã về !

?/ Em hãy tìm trong 2 câu trên, từ nào được dùng để nhấn mạnh ý và từ nào được dùng để bộc lộ tình cảm cảm xúc ?

=> Từ những được dùng để nhấn mạnh ý : Được nhiều điểm 9, còn từ a được dùng  để bộc cảm xúc vui mừng khi mẹ về.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh thảo luận, cử đại diện trình bày.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung phần trình bày cho phần trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá

- Giáo viên nhận xét, đánh giá

- GV nhận xét và giới thiệu bài học: Trong đời sống ta vẫn sử dụng một số từ để nhấn mạnh điều ta muốn nói hay để bày tỏ cảm xúc của mình. Những từ đó chính là trợ từ và thán từ. Vậy trợ từ, thán từ là gì? Bài học này sẽ giúp các em trả lời câu hỏi đó.

Nhiệm vụ 1. Trợ từ

Bước 1: Chia nhóm, chuyển giao nhiệm vụ:

- GV trình chiếu Ngữ liệu ( BT1, SGK trang 24)  -> Y/c học sinh đọc VD và thực hiện các yêu cầu của phiếu học tập sau :

+ Cả lớp chia thành 4 nhóm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

+ HĐ cá nhân:

+ Trao đổi nhóm: 3’

- GV quan sát, đôn đốc, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

+ Đại diện nhóm trình bày kết quả.

+ Nhóm khác nhận xét, bổ sung.

*  GV đưa thêm một số ví dụ để HS phân tích:

* GV nhấn mạnh một số lưu ý khi xác định Trợ từ ( rút ra từ BT trên) như sau:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HĐ cá nhân : 1’.

- GV quan sát, đôn đốc, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

Đại diện HS trình bày kết quả.

Bước 4: Kết luận, nhận định.

*) Hoạt động cá nhân:  Từ việc tìm hiểu các từ trên, hãy cho biết trợ từ là gì?

- GV tổ chức cho HS trình bày, nhận xét,đánh giá, chấm chéo bài của nhau

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận:

+ Trợ từ là những từ được thêm vào câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ, tình cảm, sự đánh giá hay mục đích phát ngôn của người nói (người viết). Trợ từ gồm hai nhóm:

+ Trợ từ đi kèm các từ ngữ trong câu (chính, đích, ngay cả, chỉ, những,...).

Ví dụ: Từ chính trong câu “Chính mắt con trông thấy nó.” (Nguyễn Công Hoan) nhấn mạnh vào sự vật nêu ở chủ ngữ (mắt con).

Ví dụ 2: Trong câu “San ăn những hai quả chuối.” (Nam Cao), từ những biểu thị sự đánh giá vé số lượng sự vật: ăn hai quả chuối là nhiều.

+ Trợ từ ở cuối câu (à, ạ, ư, nhỉ, nhé, nào, cơ, cơ mà, thôi,...). Ví dụ: Từ nhé trong câu “Em thắp đèn lên chị nhé?" (Thạch Lam) vừa thể hiện mục đích hỏi, vừa biểu thị tình cảm thân mật của người nói.

1.Trợ từ

a. Phân tích VD

* Nhận xét:

a) Trợ từ: chính

- Tác dụng: biểu thị nhấn mạnh sắc thái của chủ ngữ “lòng tôi”.

b) Trợ từ: cả

- Tác dụng: biểu thị nhấn mạnh về mức độ cao, ý bao hàm.

c) Trợ từ: cơ mà

- Tác dụng: biểu thị tình cảm ân cần, nhẹ nhàng của ông đốc khi nói với các em học sinh.

d) Trợ từ: à

- Tác dụng: biểu thị mục đích hỏi và tình cảm của Lan khi nói chuyện với Hiên.

e) Trợ từ: ư

- Tác dụng: biểu thị mục đích hỏi và tình cảm thân mật của mẹ với hai người con.

* Dự kiến sản phẩm:

1/ - Từ " chính, đích, ngay " nhấn mạnh đối tượng được nói đến: mình, danh, tôi).

2/ - Thầy HT tặng tôi quyển sách này

-> Chính thầy HT…(nhấn mạnh người tặng và bộc lộ niềm tự hào).

- Tôi không biết đến việc này.

-> Ngay tôi cũng…(nhấn mạnh ý người gần gũi nhất, trách móc ai đó đã không cho mình biết việc đó).

b/ Kết luận:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

*) Phân tích ngữ liệu

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HĐ cá nhân : 1’’. Trao đổi cặp: 2’

- GV quan sát, đôn đốc, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

Đại diện cặp trình bày kết quả.

BÀI TẬP NHANH: GV đưa thêm một số ví dụ để HS phân tích: Các thán từ in đậm trong những câu sau đây bộc lộ những cảm xúc gì?

a/ Phân tích ngữ liệu : Bài tập 3, SGK trang 25

* Nhận xét:

a. A => Thể hiện sự ngạc nhiên của người nói

b. Ừ, phải đấy => Nó dùng để gọi và đáp trong giao tiếp.

c. Ôi chào => Bộc lộ cảm xúc, tình cảm của người nói.

d. Vâng => Nó dùng để gọi và đáp trong giao tiếp.

e. Ô hay => Bộc lộ cảm xúc, tình cảm của người nói.

* Dự kiến sản phẩm

a) – Ha ha: bộc lộ sự sảng khoái, sung sướng trước những phát hiện thú vị.

– Ái ái: tiếng thốt lên khi bị đau đột ngột (sự sợ hãi).

b) – Than ôi: biểu thị sự đau buồn, tiếc nuối.

-> Thán từ có khả năng làm thành một câu độc lập ( ví dụ b). Thán từ cũng có lúc làm thành phần biệt lập của câu)

- GV tổ chức cho HS trả lời, nhận xét, đánh giá và chấm chéo bài của nhau.

- Hoạt động cá  nhân:  Từ việc tìm hiểu các câu hỏi trên, em hãy cho biết: Thán từ là gì? Có mấy loại thán từ?

- GV nhận xét, đánh giá, kết luận.

 + Như vậy thán từ có khả năng làm thành một câu độc lập. Thán từ cũng có lúc làm thành phần biệt lập của câu.

+ Thán từ biểu lộ tình cảm, cảm xúc (a, ái, a ha, ối, ô hay, than ôi,...). Ví dụ: “ôi, con đã cho bố một bất ngờ quá lớn.” (Tạ Duy Anh), “ơ hay! Mợ giận tôi đấy à?” (Nguyễn Công Hoan).

+ Thán từ gọi đáp (này, ơi, dạ, vâng, ừ,...). Ví dụ: “Vâng! ông giáo dạy phải!” (Nam Cao).

Trò chơi: “ KHỈ CON LEO CÂY”

Luật chơi: Chia lớp thành 2 đội. Mỗi đội 4 HS. Đội nào đanh đụơc quyền trả lời nhanh và nhiều câu đúng thì đội đó chiến thắng.

- Mỗi câu trả lời đúng tương đương với 1 điểm

1/ Giải thích nghĩa của trợ từ in đậm trong câu sau“Mặc dầu non 1 năm ròng mẹ tôi không gửi cho tôi lấy một lá thư nhắn người thăm tôi lấy một lời và gửi cho tôi lấy một đồng quà.”

2/ Giải thích nghĩa của trợ từ in đậm trong câu sau “Hai đứa mê nhau lắm. Bố mẹ đứa con gái biết vậy, nên cũng bằng lòng gả. Nhưng họ thách nặng quá: nguyên tiền mặt phải một trăm đồng bạc, lại còn cau, còn rượu…cả cưới nữa thì mất đến cứng hai trăm bạc.”

3/ Thán từ in đậm trong câu sau đây bộc lộ cảm xúc gì:“Lũ chuột bò lên chạn, leo lên bác Nồi Đồng. Năm sáu thằng xúm lại húc mõm vào, cố mãi mới lật được cái vung nồi ra. “Ha ha! Cơm nguội! Lại có một bát cá kho! Cá rô kho khế: vừa dừ vừa thơm. Chít chít, anh em ơi, lại đánh chén đi thôi!”.

4/ Thán từ in đậm trong câu sau đây bộc lộ cảm xúc gì:“Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?”

5/ Giải thích câu tục ngữ: “Gọi dạ bảo vâng”

6/ Giải thích nghĩa của trợ từ in đậm trong câu sau “Tính ra cậu Vàng cậu ấy ăn khỏe hơn cả tôi, ông giáo ạ!”

7/ Giải thích nghĩa của trợ từ in đậm trong câu sau“Rồi cứ mỗi năm rằm tháng tám / Tựa nhau trông xuống thế gian cười”

8/ Các thán từ in đậm trong những câu sau đây bộc lộ cảm xúc gì: “Bác Nồi Đồng run như cầy sấy: “Bùng boong. Ái ái! Lạy các cậu, các ông, ăn thì ăn, nhưng đừng đánh đổ tôi xuống đất. Cái chạn cao thế này, tôi ngã xuống không vỡ cũng bẹp, chết mất!”.

9/ Thán từ in đậm trong câu sau đây bộc lộ cảm xúc gì: “Chao ôi! Đối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ổi,… toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương; không bao giờ ta thương….”

10/ Đặt 1 câu có trợ từ và 1 câu có thán từ

+ Thảo luận cặp đôi ( Thời gian 3p)

Bài tập 4/25 (SGK Ngữ Văn 8, tập 1 Cánh Diều)

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

+ HĐ cá nhân : 2’.

+ Trao đổi cặp đôi : 1’

- GV quan sát, đôn đốc, hỗ trợ HS ( nếu cần)

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

Đại diện nhóm trình bày kết quả.

Nhóm khác nhận xét, bổ sung.

4: Kết luận, nhận định.

 - GV tổ chức cho HS nhận xét, chấm chéo bài của nhau.

- GV nhận xét, bổ sung, đánh giá và cho điểm.

Bài tập 2/24,25 : (SGK Ngữ Văn 8, tập 1 Cánh Diều)  

a. Từ cả không phải là trợ từ. Cụm từ cả ngày biểu thị một ngày xuyên suốt.

b. Từ cả là trợ từ, biểu thị với mức độ cao, ý bao hàm, có nghĩa chỉ ở đây rất đông người.

c. Từ chính là trợ từ, nhấn mạnh vào thời gian, thời điểm nói đến, có nghĩa chỉ tại thời điểm này.

d. Từ chính không phải là trợ từ. Cụm từ nhân vật chính biểu thị là nhân vật điển hỉnh, then chốt của cốt truyện, từ chính bổ sung ý nghĩa cho danh từ nhân vật.

-> Các từ: “cả” ví dụ b và “chính” ví dụ c là thán từ.

Bài 4:

a. “ ấy” : Không phải thán từ vì nó không bộc lộ cảm xúc của người nói hay dùng để gọi và đáp trong giao tiếp.

b. “ Ấy” :  Là thán từ vì nó là từ biểu lộ cảm xúc về mức độ của sự việc.

c. “ này” : Không phải thán từ vì từ không bộc lộ cảm xúc của người nói hay dùng để gọi và đáp trong giao tiếp. Từ này trong trường hợp câu trên chỉ biểu thị nhấn mạnh cho sự việc được nhắc đến tại thời điểm hiện tại của người nói.

d. “ Này” : Là thán từ vì nó dùng để gọi và đáp trong giao tiếp.

* HS LÀM VIỆC CÁ NHÂN:

Bài 5/ 25 ( SGK Ngữ Văn 8, tập 1 – Cánh Diều) : Viết đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) kể về một kỉ niệm của em , trong đó có sử dụng ít nhất một trợ từ hoặc một thán từ. Chỉ ra trợ từ (hoặc thán từ) trong đoạn văn đó.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

- HĐ cá nhân : 5’’.

- Giáo viên: Quan sát, theo dõi quá trình học sinh thực hiện, gợi ý nếu cần

Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

- Đại diện HS trình bày kết quả trên lớp

- HS khác lắng nghe, nhận xét và chia sẻ ý kiến.

Bước 4: Kết luận, nhận định

- GV tổ chức cho HS nhận xét, chấm chéo bài của nhau.

- GV nhận xét, bổ sung, đánh giá và cho điểm.

* Gv hướng dẫn HS cách viết đoạn văn đảm bảo hình thức và yêu cầu nội dung của đoạn văn

Ngày soạn: …................................

Ngày dạy: ………………………....

CHUỖI HẠT CƯỜM MÀU XÁM

(Đỗ Bích Thúy)

- GV yêu cầu HS chia làm 4 nhóm chơi trò chơi “Mảnh ghép tri thức”

- HS: Tiếp nhận  

* Luật chơi:

+ GV phát cho nhóm HS các ảnh ghép các góc của mảnh ghép sẽ liên quan đến nhau.

+ Nhóm HS ghép các mảnh ghép lại với nhau sau cho các cạnh của các mảnh ghép là những dữ kiện lối tiếp nhau.

+ Nhóm nào ghép xong hô “Bingo”

+ Các nhóm dừng ghép mảnh ghép, GV kiểm tra kết quả nhóm hộ “Bingo”.

+ Nếu đúng thì trò chơi kết thúc nhóm Bingo chiến thắng và nhận quà.

+ Nếu sai các nhóm khác tiếp tục ghép mảnh ghép, nhóm hô Bingo mất quyền chơi trò chơi này.

- HS làm việc theo nhóm.

- GV theo dõi, quan sát HS, điều chỉnh lớp học.

- HS cử đại diện nhóm báo cáo sản phẩm.

- Nhóm khác chú ý lắng nghe.

* Dự kiến sản phẩm:

1. Truyện ngắn

- Truyện ngắn là thể loại cỡ nhỏ của tác phẩm văn xuôi hư cấu, thường phản ánh một “khoảng khắp”, một tình huống độc đáo, một sự kiện gây ấn tượng mạnh, có ý nghĩa nhất trong cuộc đời nhân vật.

- Kết cấu truyện ngắn không chia thành nhiều tuyến

- Bút pháp trần thuật thường chấm phá.

- Yếu tố quan trọng nhất của truyện ngắn là những chi tiết cô đúc, lối hành văn mang nhiều hàm ý.

- Có truyện ngắn khai thác cốt truyện kí lạ, lại có truyện ngắn viết về câu chuyện giản dị, đời thường; có truyện giàu tính triết lí, trào phúng, châm biến, hài hước; lại có truyện ngắn rất giàu chất thơ.

2. Tưởng tượng trong tiếp nhận tác phẩm văn học

- Tưởng tượng là tạo ra trong tâm trí hình ảnh những cái không có trước mắt hoặc chưa hề có.

- Tưởng tượng gắn với nhiều công việc và lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống con người.

-  Nhà văn sáng tác cần dùng trí tưởng tượng để tạo ra cuộc sống như thật trong tác phẩm của mình.

- Độc giả khi đọc văn bản cũng phải tưởng tượng. Nhờ có tưởng tượng mà tất cả những hình ảnh, màu sắc, âm thanh, hình khối… của một sự vật, sự việc, con người, cảnh sắc… được tác giả miêu tả trong tác phẩm đều có thể hiện lên trước mắt chúng ta như thật.

3. Trợ từ và thán từ

a. Trợ từ

- Trợ từ là những từ được thêm vào câu để nhấn mạnh hoặc biểu thị thái độ, tình cảm, sự đánh giá hay mục đích phát ngôn của người nói (người viết). Trợ từ gồm hai nhóm:

- Trợ từ đi kèm các từ ngữ trong câu: chính, đích, ngay cả, chỉ, những… nhấn mạnh vào sự vật nêu ở chủ ngữ, biểu thị sự đánh giá về số lượng sự vật.

- Trợ từ ở cuối câu: à, ạ, ư, nhỉ, nhé, nào, cơ, cơ mà, thôi… thể hiện mục đích hỏi, vừa biểu thị tình cảm thân mật của người nói.

b. Thán từ

- Thán từ là những từ dùng để biểu lộ tình cảm, cảm xúc của người nói (viết) hoặc dùng để gọi đáp. Thán từ thường được dùng ở đầu câu nhưng cũng có thể được tách ra thành một câu đặc biệt. Thán từ gồm 2 nhóm:

+ Thán từ biểu lộ tình cảm, cảm xúc: a, ái, a ha, ối, ôi, than ôi…

+ Thán từ gọi đáp: này, ơi, dạ, vâng, ừ…

- GV trao quà cho nhóm HS.

- Nhóm HS cử đại diện nhận quà.

- GV yêu cầu HS đọc thầm văn bản “Chuỗi hạt màu xám” trong 3 phút.

- GV yêu cầu HS giữ 4 nhóm ở hoạt động trên tham gia trò chơi “Ai nhanh hơn ai”.

* Luật chơi:

+ GV chiếu các câu hỏi trắc nhiệm lên máy chiếu/ tivi.

+ HS dùng cờ/ giơ tay để dành quyền trả lời.

+ Nhóm trả lời đúng được cộng điểm (1 điểm/1 câu).

+ Thư kí ghi lại kết quả của trò chơi.

+ Nhóm nào nhiều điểm nhất dành chiến thắng trong trò chơi “Ai nhanh hơn ai?”

- HS: Tiếp nhận  

* Bộ câu hỏi trắc nghiệm:

Câu 1: Nội dung chính của truyện “Chuỗi hạt cườm màu xám” là gì?

A. Miêu tả vẻ đẹp của chuỗi hạt cườm màu xám.

B. Ca ngợi tài năng của Na, người làm ra chuỗi hạt cườm.

C. Kể lại câu chuyện về hai ông cháu nhân vật Na.

D. Kể lại câu chuyện về chuỗi hạt cườm màu xám.

Câu 2: Cốt truyện “Chuỗi hạt cườm màu xám” thuộc dạng nào?

Câu 3: Tình huống gay cấn trong truyện “Chuỗi hạt cườm màu xám” là tình huống nào?

A. Cuộc cãi nhau giữa Di và Na về đôi măt Na màu đen hay màu xám.

B. Cảnh Di giả vờ ngã khi trèo lên cây hái hoa phong lan cho Na.

C. Na trông thấy chuối hạt cườm mình tặng Di trên cổ con Vện.

D. Na tặng cho Di một chuỗi hạt cườm xâu bằng chỉ đỏ.

Câu 4: Vì sao Di lại đeo chuỗi hạt cườm Na tặng lên cổ con Vện?

A. Vì không thích chuỗi hạt cườm Na tặng.

B. Vì đeo cho con Vện trông cũng hay hay.

C. Vì Di muốn trêu đùa cô bé Na.

D. Vì Di nghĩ con Vện cũng như mình.

Câu 5: Câu văn nào sau đây chứa thán từ?

- GV theo dõi và tổ chức trò chơi.

- Thư kí ghi lại kết quả trò chơi.

- Nhóm HS cử đại diện trả lời câu hỏi.

- Nhóm khác chú ý lắng nghe.

* Dự kiến sản phẩm:

- Thư kí ghi lại kết quả.

- GV nhận xét, đánh giá

- GV yêu cầu HS hoạt động nhóm

- GV phát cho HS các thẻ bài.

- HS: Tiếp nhận  

- Nhóm cử đại diện nhóm nhận thẻ bài

* Bộ thẻ bài

THẺ READ

Câu 1: Theo em, nhân vật Na là người như thế nào?

Câu 2: Chi tiết “Na túm chặt lấy hai tai con Vện, nhìn tôi, nhìn chuỗi hạt, lặp bắp không ra tiếng.” thể hiện điều gì đang xảy ra trong tâm hồn nhân vật Na?

THẺ THINK

Câu 1: Em suy nghĩ như thế nào về đoạn kết thúc truyện: “Hằng ngày, tôi lên lớp, cố tìm trong đám trò nhỏ của mình hình bóng Na, nhưng làm gì có gương mặt rám nắng, mái tóc vàng hoe như râu ngô và đôi mắt xám buồn mênh mang. Không biết Na ở nơi nào, Na ơi!”?

Câu 2: Có người cho rằng: “Câu chuyện như một bài thơ buồn phả vào hồn ta những rung động cao quý, thiêng liêng.” Em nghĩ như thế nào về ý kiến trên?

THẺ WRITE

Câu 1: Đã có lần nào do vô tình em làm cho người thân hoặc bạn bè phải buồn phiền chưa? Nhớ lại và nêu ngắn gọn trong khoảng 6-8 dòng?

- GV theo dõi, giúp đỡ HS

- HS cử đại diện nhóm báo cáo sản phẩm.

- Nhóm khác chú ý lắng nghe.

* Dự kiến sản phẩm:

THẺ READ

Câu 1: Theo em, nhân vật Na là người như thế nào?

- Na là một cô bé nhà nghèo nhưng chăm chỉ, đáng yêu, rất trân trọng tình bạn và hay khóc nhè trước trò đùa của nhân vật “tôi”.

Câu 2: Chi tiết “Na túm chặt lấy hai tai con Vện, nhìn tôi, nhìn chuỗi hạt, lặp bắp không ra tiếng.” thể hiện điều gì đang xảy ra trong tâm hồn nhân vật Na?

- Na đang cảm thấy buồn, thất vọng, tức giận vì món quà chia tay mình tặng Di lại bị đem đeo cho một con vật.

THẺ THINK

Câu 1: Em suy nghĩ như thế nào về đoạn kết thúc truyện: “Hằng ngày, tôi lên lớp, cố tìm trong đám trò nhỏ của mình hình bóng Na, nhưng làm gì có gương mặt rám nắng, mái tóc vàng hoe như râu ngô và đôi mắt xám buồn mênh mang. Không biết Na ở nơi nào, Na ơi!”?

- Nhân vật “tôi” đang cảm thấy ân hận về hành động của mình trong quá khứ. Cậu muốn tìm kiếm bóng hình của Na để xin lỗi vì hành động của mình. Đây có lẽ sẽ là chắc trở trong suốt cuộc đời cậu.

Câu 2: Có người cho rằng: “Câu chuyện như một bài thơ buồn phả vào hồn ta những rung động cao quý, thiêng liêng.” Em nghĩ như thế nào về ý kiến trên?

- Đồng ý.

- Bởi xuyên suốt văn bản, người đọc được trải mình cùng những kỉ niệm của nhyana vật “tôi”, từ những kỉ niệm vui vẻ đến kỉ niệm buồn. Kết truyện khiến chúng ta phải cảm thấy hối tiếc. Truyện cũng nhắc nhở chúng ta phải biết cẩn thận trong từng hành động tưởng chừng như nhỏ nhặt trong từng hành động tưởng chừng như nhỏ nhặt, bởi nó có thể tạo thành vết thương lòng với người khác và khiến ta phải ân hận vì những gì đã qua.

THẺ WRITE

Câu 1: Đã có lần nào do vô tình em làm cho người thân hoặc bạn bè phải buồn phiền chưa? Nhớ lại và nêu ngắn gọn trong khoảng 6-8 dòng?

- Trong cuộc đời ai cũng có lúc gây ra những lỗi lầm khiến cho những người xung quanh phải buồn phiền, em cũng vậy em đã làm một chuyện vô cùng không nên đó là nói dối mẹ. Hôm ấy, cô giáo giao bài tập về nhà cho cả lớp nhưng buổi tối em lại muốn được đi chơi nên em đãnói dối mẹ rằng em không có bài tập. Sáng hôm sau, khi cô giáo kiểm tra vở em đã nói dối rằng do tối qua em bị ốm nên không thể hoàn thành bài. Em đã nói dối cô giáo và bố mẹ thành công. Nhưng trong lòng em luôn cảm thấy áy náy vô cùng. Khi bị mẹ gặng hỏi chuyện ở lớp em đã ấp úng hối lâu. Cuối cùng em chọn nói ra sự thật và xin lỗi bố mẹ cùng cô giáo. Từ đây em nhận được bài học đáng nhớ và sẽ không bao giờ tái phạm lần nữa.

- GV nhận xét, đánh giá

- GV phát cho HS phiếu học tập cá nhân.

- GV yêu cầu HS đọc và làm phiếu tại nhà.

- HS: Tiếp nhận  

PHIẾU HỌC TẬP

Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi:

Vị vua và những bông hoa

Một ông vua nọ rất có tài chăm sóc những cây hoa và ông đang muốn tìm một người kế   vị mình. Ông quyết định để những bông hoa quyết định, vì thế ông đưa cho tất cả mọi người mỗi người một hạt giống. Người nào trồng được những bông hoa đẹp nhất từ hạt giống này sẽ được lên ngôi.

Một cô gái tên là Serena cũng muốn tham gia vào cuộc cạnh tranh để trồng được bông hoa đẹp nhất. Cô gieo hạt giống trong một cái chậu rất đẹp, chăm sóc nó rất kỹ càng, nhưng đợi mãi mà chẳng thấy hạt giống nảy mầm.

Năm sau, cô thấy mọi người tụ tập tại cung điện với những chậu hoa rất đẹp.

Serena rất thất vọng, nhưng vẫn tới cuộc tụ họp với chậu hoa trống rỗng. Nhà vua kiểm tra tất cả chậu hoa, rồi dừng lại ở chậu hoa của Serena. Ngài hỏi “tại sao chậu hoa của cô không có gì?” “Thưa điện hạ, tôi đã làm mọi thứ để nó lớn lên nhưng tôi đã thất bại” – cô gái trả lời.

“Không, cô không thất bại. Những hạt giống mà ta đưa cho mọi người đều đã được nướng chín, vì thế chúng không thể nảy mầm. Ta không biết tất cả những bông hoa đẹp này ở đâu ra. Cô đã rất trung thực, vì thế cô xứng đáng có được vương miện. Cô sẽ là nữ hoàng của vương quốc này”

(Dẫn theo Quà tặng cuộc sống)

Phần I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

Câu 1: Xác định phương thức biểu đạt chính trong văn bản?

Câu 2: Nội dung chính truyện “Vị vua và những bông hoa” là gì?

A. Kể lại câu chuyện về một vị vua và những bông hoa.

B. Con người cần sống trung thực và tin vào sự trung thực của bản thân.

C. Kể lại câu chuyện về hai ông cháu nhân vật Na.

D. Kể lại câu chuyện về chuỗi hạt cườm màu xám.

Câu 3: Cốt truyện “Vị vua và những bông hoa” thuộc dạng nào?

A. Cốt truyện kì lạ, khác thường.

B. Cốt truyện giản dị, đời thường.

C. Cốt truyện trào phúng, hài hước.

D. Cốt truyện giàu tính triết lí.

Câu 4: Tình huống gay cấn trong truyện “Vị vua và những bông hoa” là tình huống nào?

A. Nhà vua tìm người kế vị ngôi báu.

B. Nhà vua dùng những hạt giống hoa để thử tài mọi người.

C. Serena tham gia vào cuộc cạnh tranh để trồng được bông hoa đẹp nhất.

D. Sersna tới cung điện với chậu hoa trống rỗng nhưng được nhà vua trao ngôi báu.

Câu 5: Vì sao cô Serena lại được nhà vua phong làm nữ hoàng?

A. Vì cô đã rất trung thực khi trồng  đúng hạt giống hoa mà nhà vua ban.

B. Vì cô đã trồng được chậu hoa đẹp nhất.

C. Vì cô đã gieo hạt giống trong một cái chậu rất đẹp, chăm sóc nó rất kỹ càng.

D. Vì cô được ông Bụt bà Tiên giúp đỡ.

Câu 6: Câu văn nào sau đây chứa trợ từ?

A. Ông quyết định để những bông hoa quyết định, vì thế ông đưa cho tất cả mọi người mỗi người một hạt giống.

B. Serena rất thất vọng, nhưng vẫn tới cuộc tụ họp với chậu hoa trống rỗng.

C. Những hạt giống mà ta đưa cho mọi người đều đã được nướng chín, vì thế chúng không thể này mầm.

D. Cô sẽ là nữ hoàng của vương quốc này.

Câu 7.  Em có đồng ý với quyết định của vị vua trong câu chuyện trên không? Vì sao?

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

Câu 8.  Bài học cho bản thân khi đọc xong câu chuyện trên.?   

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………..

PHẦN II. VIẾT

Kể lại kỉ niệm khiến người thân hoặc bạn bè mà em vui vẻ và xúc động mà em nhớ nhất?

- GV theo dõi, giúp đỡ HS

- HS báo cáo sản phẩm.

- HS khác chú ý lắng nghe.

* Dự kiến sản phẩm:

PHẦN I. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

PHẦN II. VIẾT

Kể lại kỉ niệm khiến người thân hoặc bạn bè mà em vui vẻ và xúc động mà em nhớ nhất?

GỢI Ý DÀN Ý

1. Mở bài

Dẫn dắt vào câu chuyện: giới thiệu hoàn cảnh xảy ra câu chuyện đó.

2. Thân bài

a. Nguyên nhân xảy ra câu chuyện

Đưa ra nguyên nhân xảy ra câu chuyện: Câu chuyện xảy ra khi nào? Ở đâu? Tại sao lại có kỉ niệm đó?

Bày tỏ tâm trạng, thái độ của em và tâm trạng, thái độ của bạn em trong hoàn cảnh xảy ra câu chuyện: tức giận hay vui vẻ? Ngạc nhiên hay sững sờ

b. Diễn biến câu chuyện

Kể chi tiết những sự việc diễn ra liên tiếp nhau của câu chuyện theo trình tự thời gian để tránh bỏ sót sự việc: sự việc nào xảy ra trước thì kể trước, xâu chuỗi với nhau hợp lí.

Xen kẽ vào những sự việc là cảm xúc của em và bạn em: đó là tâm trạng vui hay buồn? Ngạc nhiên hay hụt hẫng.

c. Kết quả

Nêu lên kết quả/ hậu quả cũng như kết thúc câu chuyện.

Qua câu chuyện em rút ra được bài học gì cho bản thân? Thái độ của em với người bạn đó là gì?

3. Kết bài

Khái quát lại, nội dung ý nghĩa câu chuyện.

- HS nhận xét, bổ sung, đánh giá lẫn nhau

- GV nhận xét, đánh giá

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

(?) Trình bày những thông tin chính về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư ?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV gợi ý: Tra cứu trên Google để tìm hiểu ở nhà

HS: xem lại thông tin tìm hiểu ở nhà

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Mời HS trình bày sản phẩm

HS:

- Đại diện trình bày thông tin về nhà văn Nguyễn Ngọc Tư

- Những HS còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét phần chuẩn bị của HS, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có).

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

- 1. Tác giả (1976)

- Quê quán: xã Tân Duyệt, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau.

- Phong cách sáng tác: gần gũi, bình dị nhất và dễ cảm, giọng văn đậm chất Nam Bộ, mềm mại nhưng vô cùng sâu cay về số phận và cuộc đời éo le chìm nổi.

- Tác phẩm nổi bật: Ngọn đèn không tắt, Nước chảy mây trôi, Giao thừa, Cánh đồng bất tận,…

.

- Trình bày những thông tin chính về văn bản “ Người mẹ vườn cau”

+ Thể loại

+ Nhân vật chính

+ Ngôi kể

+ Nhan đề

+ Bố cục…

Nội dung:

GV: Sử dụng kĩ thuật đặt câu hỏi và yêu cầu học sinh (HS) thực hiện nhiệm vụ.

HS: Chuẩn bị phiếu học tập số 1 ở nhà và thực hiện nhiệm vụ của giáo viên (GV) giao.

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

- Hướng dẫn cách đọc

- tìm hiểu chú thích sgk

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

- Yêu cầu HS đọc mẫu

- Yêu cầu HS khác nhận xét cách đọc

HS đọc mẫu

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

- HS còn lại nghe, nhận xét về cách đọc của bạn

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét cách đọc của HS

- Chốt cách đọc, và chuyển dẫn sang phần b. Tìm hiểu chung về văn bản

b. Tìm hiểu chung về văn bản

Bước 1: Giao nhiệm vụ (GV)

GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Truyện ngắn trên viết về đề tài gì? Giải thích nhan đề Người mẹ vườn cau.

+ Chủ đề của truyện ngắn Người mẹ vườn cau là gì?

+ Truyện được kể theo ngôi kể thứ mấy? Ngôi kể ấy có tác dụng như thế nào?

+ Cốt truyện của văn bản Người mẹ vườn cau có gì đáng chú ý?

+ Tóm tắt văn bản và nêu bố cục của văn bản.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thực hiện nhiệm vụ.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trả lời câu hỏi

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV gợi ý: Bằng sự chuẩn bị PHT ở nhà, em hãy đọc PHT của bạn xem có nội dung nào cần trao đổi hay không.

HS: Đọc PHT số 2 của bạn và đánh dấu nội dung khác biệt để trao đổi.

Bước 3: Báo cáo thảo luận

GV: Chỉ định một số cặp đôi trình bày sản phẩm (PHT số 2)

HS:

- Đại diện cặp đôi trình bày từng nội dung trong PHT số 2.

- Những cặp đôi còn lại lắng nghe, theo dõi bạn trình bày, sau đó nhận xét, bổ sung (nếu cần) cho sản phẩm cặp đôi của bạn.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

GV:

-  Nhận xét từng nội dung của bạn, nhận xét sản phẩm trình bày của HS cũng như lời bổ sung của HS khác (nếu có).

- Chốt sản phẩm lên màn hình và chuyển dẫn sang nội dung tiếp theo.

- Đọc

- Chú thích (SGK)

b. Tìm hiểu chung về vb

- Thể loại: truyện ngắn

- Ngôi kể: ngôi thứ nhất.

- Nhan đề: Chỉ người mẹ có công với Cách mạng, người mẹ ấy không có tên gọi cụ thể mà chỉ gọi theo đặc điểm nơi ở.

- Chủ đề: nói về những con người giàu đức hi sinh, anh dũng vì lí tưởng cách mạng lớn lao, đánh đổi lại một nền hòa bình cho Tổ quốc ta.

- Cốt truyện gần gũi, kể theo dòng hồi tưởng của nhân vật “tôi”.

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1 (từ đầu đến…ngủ với bà nghe ba): Hoàn cảnh của người mẹ vườn cau.

+ Phần 2 (tiếp theo đến…ba tôi chuyển công tác lên tỉnh): tình cảm của người mẹ vườn cau.

+ Phần 3 (phần còn lại): Ý nghĩa, giá trị công lao của người mẹ.

- Tóm tắt: nói về kí ức của tác giả về người bà – một người mẹ anh hùng giàu đức hi sinh và đáng thương.

Nắm được nội dung và nghệ thuật văn bản.

b. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.

c. Sản phẩm: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS

d. Tổ chức thực hiện:

Nội dung:

GV sử dụng kĩ thuật vấn đáp, kĩ thuật khăn phủ bàn để hướng dẫn HS tìm hiểu về bối cảnh của câu chuyện.

HS suy nghĩ cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS theo dõi văn bản, làm việc theo cặp và trả lời câu hỏi:

+ Tình huống khơi gợi cho nhân vật “tôi về hình ảnh “người mẹ vườn cau” là gì?

+ Nhận xét về cách dẫn dắt câu chuyện của tác giả.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS quan sát văn bản, thảo luận và đặt câu hỏi:

+ Chi tiết nào cho em thấy khung cảnh nơi ở của người mẹ vườn cau hiện lên?

+ Hình ảnh “người mẹ vườn cau” đã được tái hiện với những chi tiết tiêu biểu nào? Em ấn tượng với chi tiết nào nhất? Vì sao?

+ Những kỉ niệm thời ấu thơ nào được tác giả nhắc đến trong văn bản?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

+ Sau khi nghe nhân vật chú Biểu, ba đã có quyết định như thế nào?

+ Bài văn của nhân vật “tôi” có điều gì đặc biệt? Vì sao bài văn chỉ được 4 điểm nhưng nhưng nhân vật “tôi” cũng không hề cảm thấy buồn?

+ Phần kết truyện đã gợi mở cho chúng ta những vấn đề gì?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

NV4:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV đặt câu hỏi: Em hãy tổng kết nội dung và nghệ thuật của văn bản.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận, trả lời câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

=> Ghi bảng.

- Cô giáo yêu cầu viết bài văn về mẹ, tuy nhiên nhân vật “tôi” không biết viết như nào.

- Nhớ lại rằng ba có nhiều mẹ và mình có bà, trong đó, ba có một “người mẹ vườn cau”.

→ Cách dẫn dắt gần gũi, sinh động.

2. Những kỉ niệm thời nhỏ tại quê của “người mẹ vườn cau”

a. Khung cảnh

- Con đường đến nhà bà là con đường đát, những khi trời mưa đường bùn ướt nhẹp.

- Nhà bà là nhà mái lá nhỏ xíu.

→ Cuộc sống giản dị, đơn sơ.

b. Hình ảnh “người mẹ vườn cau”

- Là một bà mẹ anh hùng.

- Làm nghề bán ve chai, đưa thư, mang thức ăn, tin tức,…

- Dáng còm cõi, nụ cười phúc hậu, đôi mắt già nua.

- Mái tóc trắng phau phau.

- Nội gầy gò, cười phô cả lợi nhưng vẫn luôn lo lắng cho các con các cháu.

→ Sự hi sinh thầm lặng của người mẹ già, cả một đời vất vả, lam lũ, nhưng vẫn luôn là hậu phương vững chắc cho những đứa con của mình đi chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

c. Những kỉ niệm thời ấu thơ ấu

- Bữa cơm giỗ chỉ vài ba bát canh chua cá rô đồng, mắm kho bông súng. → đơn giản nhưng ngon và chứa đựng sự ấm áp.

- Khi trời mưa tanh, mọi người ào ào kéo đến làm nhân vật “tôi” thắc mắc rằng tại sao bà lại có nhiều con như thế.

- Các chú cùng bố nhậu một bữa nhưng vẫn phải xin phép bà, mọi người vui vẻ nói chuyện ngày xưa.

→ Khung cảnh gia đình ấm áp, hạnh phúc.

3. Trở về thực tại với bài văn bị điểm kém

- Do ba chuyển công tác nên gia đình cũng chuyển lên phố.

- Chỉ khi chú Biểu đến nhà, nghe câu chú nói mình bạc, bố mới nằm suy nghĩ và quyết định mai về lại thăm “người mẹ vườn cau”.

→ Khẳng định tình cảm của người con dành cho “người mẹ làng cau”.

- Bài văn:

+ Văn bản nói về những kỉ niệm về mẹ vườn cau của bố còn trở về thực tại, mẹ của nhân vật “tôi” chỉ “là người sinh ra em, nuôi em lớn, ngày thường mẹ nấu cơm em ăn, giặt đồ em mặc”.

+ Bài văn tuy 4 điểm nhưng “tôi” không hề buồn vì viết về mẹ đâu chỉ bằng vài câu.

→ bài học về sự biết ơn, kính trọng đến những người mẹ.

II. Tổng kết

1. Nghệ thuật

- Nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, đậm chất Nam bộ.

- Cốt truyện gần gũi, dễ dàng truyền tải nội dung.

- Ngôn từ mộc mạc, giản dị những giàu cảm xúc

2. Nội dung

- Văn bản nói về kí ức của tác giả về người bà nội - một người mẹ anh hùng giàu đức hy sinh và đáng thương. Qua đó, gửi gắm đến người đọc thông điệp về sự biết ơn và kính trọng những người đã hi sinh vì lí tưởng cách mạng, vì nền hòa bình độc lập và những người mẹ anh hùng.

b) Nội dung: HS huy động tri thức đã có để trả lời câu hỏi, nắm được kiểu bài.

c) Sản phẩm: Nhận thức về kiểu bài và thái độ tích cực của HS.

d) Tổ chức thực hiện:

SẢN PHẨM

GV gợi mở vấn đề:

1/ Trong kỉ niệm của mình, các em đã tham gia các buổi sinh hoạt đoàn, đội; các việc làm công ích, tình nguyện như hoạt động thiện nguyện, giúp đỡ người già neo đơn...chưa?

2/ Em đã được đi những đâu? Nơi nào để lại cho em nhiều cảm xúc và suy nghĩ nhất?

3/ Em có thể kể lại một cách ngắn gọn cho cô và các bạn nghe …được không?

HS tiếp nhận nhiệm vụ

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS:

+ HS nghe và trả lời

GV:

- Dự kiến khó khăn HS gặp: không biết kể về kỉ niệm của bản thân?

- Tháo gỡ bằng cách đặt thêm câu hỏi phụ:

? Kỉ niệm đó tên là gì? (một chuyến đi hay một hoạt động: giúp đỡ quần áo, sách vở cho một em bé mồ côi, dọn dẹp nhà cửa và nói chuyện với một bà mẹ Việt Nam anh hùng…)? Diễn ra khi nào? Ra sao?

B3: Báo cáo, thảo luận

- Đề yêu cầu kể về một chuyến đi hay một hoạt động xã hội?

- GV chỉ định 1 – 2 HS trả lời câu hỏi

- HS trả lời.

- Các bạn còn lại nhận xét về nội dung câu trả lời của bạn đã trình bày.

B4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét câu trả lời của HS. Nhận xét, bổ sung từ các bạn khác.

- GV dẫn dắt vào bài

Đề bài: Kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa.

ĐỐI VỚI BÀI VĂN KỂ LẠI MỘT CHUYẾN ĐI HOẶC MỘT HOẠT ĐỘNG XÃ HỘI

a) Mục tiêu: HS biết được các yêu cầu đối với dạng bài kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội:

- Sử dụng ngôi kể thứ nhất.

- Biết cách kể kỉ niệm của bản thân

b)Nội dung:

- GV chia nhóm lớp

- Cho HS làm việc nhóm trên phiếu học tập

c) Sản phẩm: Phiếu tìm ý, sơ đồ tư duy sau khi HS đã hoàn thành.

d) Tổ chức thực hiện

SẢN PHẨM

ND1: Thế nào là bài văn kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa.

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giao nhiệm vụ:

Đọc định hướng

HS nhớ lại kiến thức phần Viết bài 3 (SGK Ngữ văn 6 tập 1, trang 64) và bài 6 (SGK Ngữ văn 6 tập 2, trang 20). Đọc mục định hướng (SGK NV 8, trang 29), trả lời câu hỏi: Thế nào là bài văn kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS :

- Làm việc cá nhân 2’(Dựa vào mục Định hướng trong SGK)

- GV quan sát, khuyến khích.

B3: Báo cáo, thảo luận

- GV yêu cầu HS trình bày.

- HS:

+ 1 HS trình bày.

+ Các bạn khác khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét sản phẩm của HS và chuẩn kiến thức.

NV2: Tìm hiểu yêu cầu đối với kiểu bài kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội

B1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV giao nhiệm vụ:

GV mời HS đọc mục 1.2(SGK trang 30) và nhớ lại VB” Đồng Tháp Mười mùa nước nổi” –Văn Công Hùng (NV6, tập 1). Bài văn mẫu kể lại một chuyến đi từ thiện đáng nhớ, có ý nghĩa nhất của em (Trang 63 - Hướng dẫn làm các dạng bài văn lớp 6 – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội) và cho biết:

? Nêu các yêu cầu của bài văn kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa?

? Có ý kiến cho rằng: “Với dạng bài văn kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa chúng ta chỉ cần kể được hết, đầy đủ các sự kiện”. Nhưng có ý kiến lại cho rằng: “Ngoài việc kể lại các sự kiện chính ta cần kết hợp các yếu tố miêu tả không gian, cảnh vật, thiên nhiên, con người và nêu bật những tình cảm, suy nghĩ của bản thân”? Em đồng ý với ý kiến nào? Vì sao?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS :

- Trả lời (Dựa vào mục Định hướng trong SGK)

- GV quan sát, khuyến khích.

B3: Báo cáo, thảo luận

- HS:

+ 1 HS trình bày.

+ Các bạn khác khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét sản phẩm của HS và chuẩn kiến thức.

- Kết nối với đề mục sau

1. Thế nào là bài văn kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa?

2. Các yêu cầu đối với kiểu bài kể lại một chuyến đi hoặc một hoạt động xã hội

a) Mục tiêu:Giúp HS

- Biết viết bài theo các bước.

- Lựa chọn đề tài để viết, tìm ý, lập dàn ý.

- Tập trung vào những sự việc đã xảy ra.

-  Sử dụng ngôi kể thứ nhất.

b) Nội dung:

- GV sử dụng KT công não để hỏi HS về việc lựa chọn đề tài.

- HS sử dụng SGK, suy nghĩ cá nhân và trả lời câu hỏi của GV.

c) Sản phẩm:Câu trả lời của HS.

d) Tổ chức thực hiện

SẢN PHẨM

NV1: HD học sinh chuẩn bị cho bài viết

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

HS đọc ngữ liệu tham khảo: Bài văn mẫu kể lại một chuyến đi từ thiện đáng nhớ, có ý nghĩa nhất của em (Trang 63 - Hướng dẫn làm các dạng bài văn lớp 6 – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội), trả lời các câu hỏi:

- Bài văn trên kể về hoạt động xã hội giàu ý nghĩa nào?

- Văn bản được viết theo PTBĐ chính nào?

- Qua việc đọc và phân tích bài viết tham khảo, em cần huy động kiến thức ở đâu để bài viết chân thực, sinh động, chạm đến trái tim người đọc?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS :

- Trả lời (Dựa vào mục Định hướng trong SGK)

- GV quan sát, khuyến khích.

B3: Báo cáo, thảo luận

- HS:

+ 1 HS trình bày.

+ Các bạn khác khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét sản phẩm của HS và chuẩn kiến thức.

- Kết nối với đề mục sau

NV 2: HD học sinh tìm ý, lập dàn ý cho bài viết,

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

Hs làm việc nhóm bàn: 10p

Nhận xét về ngữ liệu tham khảo:

- Theo em, ngữ liệu trên đã được trình bày theo một trình tự hợp lí chưa? Vì sao?

- Dựa vào cách làm dạng bài kể lại một trải nghiệm của bản thân (NV 6) và hướng dẫn trong SGK Ngữ văn 8, em hãy cho biết có mấy cách tìm ý cho 1 bài văn kể lại….?

- Em hãy tìm ý cho bài văn trên bằng cách hoàn thiện phiếu tìm ý và sơ đồ tư duy?

- Sắp xếp thành dàn ý?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS :

- Suy nghĩ cá nhân

- Thảo luận trả lời (Dựa vào mục Định hướng trong SGK)

- GV quan sát, khuyến khích.

B3: Báo cáo, thảo luận

- HS:

+ 1 HS đại diện nhóm trình bày.

+ Các nhóm khác theo dõi, nhận xét, bổ sung (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét sản phẩm của HS và chuẩn kiến thức.

- Kết nối với đề mục sau

NV3: HD học sinh viết bài, chỉnh sửa

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- Gv yêu cầu HS dựa vào dàn ý viết thành bài

văn hoàn chỉnh.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:

- Hướng dẫn HS viết bài

- Chỉ ra một số chú ý khi viết bài

HS:

- Viết bài theo dàn ý.

B3: Báo cáo thảo luận

- GV yêu cầu HS đọc bài viết.

HS:

- Đọc bài viết của mình.

- Theo dõi, nhận xét, bổ sung cho bài của bạn.(dựa vào phiếu đánh giá)

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ học tập và sản phẩm của HS. Chuyển dẫn sang mục sau.

HĐ3: Rèn luyện kĩ năng viết mở bài và kết bài.

B1: Chuyển giao nhiệm vụ (GV)

- GV yêu cầu hs đọc phần 2.2.SGK

- Chỉ ra cách viết MB, KB?

- Viết mở bài và kết bài cho đề bài trên theo các cách?

B2: Thực hiện nhiệm vụư

- GV giao nhiệm vụ

- HS làm việc cá nhân

B3: Báo cáo thảo luận

- GV yêu cầu HS đọc bài. nhận xét bài của bạn.

- HS nhận xét bài viết.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức,

2.1.Thực hành viết theo các bước

1, Chuẩn bị.(Tìm hiểu đề)

- Đề bài: Kể lại một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa mà em đã tham gia, chứng kiến.

*Đọc kĩ và tìm hiểu đề:

- Trọng tâm cần làm rõ

- Kiểu VB chính

- Phạm vi kiến thức cần huy động

2, Tìm ý và lập dàn ý.

a) Tìm ý

Cách 1: Đặt và trả lời câu hỏi

Cách 2: Suy luận từ khái quát đến cụ thể:

Xác định vấn đề (ý khái quát): một hoạt động xã hội giàu ý nghĩa.

- Phát triển ý cụ thể cấp 1 (ý lớn)

- Phát triển ý cụ thể cấp 2 (ý nhỏ)

-Từ các ý đã tìm được, các em có thể trình bày bằng một sơ đồ:

b) Lập dàn ý

3. Viết bài

Dựa vào dàn ý để viết bài văn kể về một hoạt động xã hội. Trong khi viêt, chú ý vận dụng cách viết mở bài và kết bài. Bài viết cần lưu ý:

- Đủ cấu trúc 3 phần: mớ bài. thân bài và kết bài.

-   Có thể mở bài bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp.

-   Thân bài gồm các đoạn văn, mỗi đoạn văn là một ý lớn

-   Kết bài cần tổng hợp được các ý đã nêu ở thân bài.

4. Chỉnh sửa bài viết

- Đọc và sửa lại bài viết theo bản tự đánh giá.

2.2. Rèn luyện kĩ năng viết mở bài, kết bài

a. Cách thức

b. Bài tập

Gợi ý:

- Mở bài

+ Trực tiếp

Vào sáng thứ bảy tuần trước, em đã có buổi từ thiện đến với các bạn nhỏ vùng cao. Đó là một chuyến đi đầy ý nghĩa, để lại trong em những cảm xúc khó quên.

+ Gián tiếp

Trong cuộc sống, không phải ai cũng may mắn có được sự đủ đầy, trọn vẹn. Có bao nhiêu người ngoài xã hội kia gặp những khó khăn, trắc trở, bất hạnh trong cuộc đời, dù đã nỗ lực, cố gắng vẫn khó có thể một mình vượt qua. Bởi vậy, vòng tay yêu thương giúp đỡ của những tấm lòng nhân ái là điều đáng quý, đáng được trân trọng vô cùng. Tôi rất may mắn là một trong những học sinh của nhà trường cùng với thầy cô tham gia vào hoạt động từ thiện đầy nhân văn đó. Và chuyến đi có ý nghĩa nhất đối với tôi là đến với các bạn ở vùng cao.

- Kết bài:

Chuyến đi từ thiện khép lại nhưng những dư âm về chuyến đi ấy cứ vang vọng mãi trong tâm trí tôi. Nó cho tôi rất nhiều bài học đáng nhớ. Hãy biết quý trọng những gì chúng ta đang có bởi với rất nhiều người đó là những thứ rất xa vời. Hãy nâng cao tỉnh thần tương thân tương ái, tự giác giúp đỡ những con người bất hạnh. Đó là lẽ sống nhân văn đầy tình người mà mỗi người chúng ta nên hướng đến.

a. Mục tiêu:

- Nhận biết được những kiến thức và kĩ năng của dạng bài.

- Thông hiểu những kiến thức và kĩ năng của dạng bài

- Vận dụng những kiến thức và kĩ năng của dạng bài để lập dàn ý và tạo lập được văn bản hoàn chỉnh theo đề bài đã cho.

b. Nội dung: Sử dụng sgk, kiến thức đã học, một vài bài mẫu, bài của HS để viết, chữa củng cố.

c. Sản phẩm học tập: HS viết lại sau khi đã nhận ra lỗi.

d. Tổ chức thực hiện:

SẢN PHẨM

- Lập dàn ý cho đề bài:

“Khôi phục Trái Đất của chúng ta” là chủ đề của ngày Trái Đất năm 2021 trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với dịch Covid 19 và hướng tới khôi phục lại cuộc sống bình thường, khôi phục lại kinh tế và khôi phục Trái Đất? Em hãy kể lại một hoạt động xã hội có ý nghĩa của em đã góp phần bảo vệ môi trường, không gian xanh, sạch, đẹp của chúng ta.

B2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc cá nhân: lựa chọn một hoạt động xã hội có ý nghĩa và lập dàn ý

- GV cho Hs thực hành lập dàn ý và giải đáp nhứng thắc mắc, khó khăn của HS trong quá trình làm bài.

B3: Báo cáo thảo luận

- GV mời HS đọc bài, nhận xét bài của bạn.

- HS nhận xét bài viết.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức,

Đề bài: “Khôi phục Trái Đất của chúng ta” là chủ đề của ngày Trái Đất năm 2021 trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với dịch Covid 19 và hướng tới khôi phục lại cuộc sống bình thường, khôi phục lại kinh tế và khôi phục Trái Đất? Em hãy kể lại một hoạt động xã hội có ý nghĩa của em đã góp phần bảo vệ môi trường, không gian xanh, sạch, đẹp của chúng ta.

+ Mở bài

+ Thân bài

+ Kết bài

a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học để làm BT, liên hệ thực tiễn.

b. Nội dung: Sử dụng kiến thức, bài viết của HS đã học để hỏi và trả lời, trao đổi

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS, bài viết của HS.

d. Tổ chức thực hiện:

SẢN PHẨM

- GV chiếu những hình ảnh về các hoạt động thiện nguyện các bạn học sinh, thanh niên tình nguyện….

? Cảm xúc của em khi xem những hình ảnh đó?

? Hãy kể lại một hoạt động thiện nguyện của bản thân cùng các bạn trong lớp.

- Nộp sản phẩm bằng giấy hoặc qua zalo của cô giáo.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS xác nhiệm vụ.

HS: Đọc, xác định yêu cầu của bài tập.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận

GV: Hướng dẫn các em cách nộp sản phẩm.

HS: Nộp sản phẩm bằng giấy hoặc qua zalo của cô giáo.

Bước 4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét ý thức làm bài của HS (HS nộp bài không đúng qui định (nếu có).

- Dặn dò HS những nội dung cần học ở nhà.

đánh giá

- Hình thức viết bài kiểm tra tại lớp/ ở nhà.

- Hấp dẫn, sinh động.

- Thu hút được sự tham gia tích cực của người học.

- Sự đa dạng, đáp ứng các phong cách viết khác nhau của người học.

- Hệ thống câu hỏi và bài viết của HS

- Trao đổi, thảo luận

Nội dung: HS hoạt động nhóm (lớp 4 nhóm)

-       GV sử dụng KT đặt câu hỏi để HS xác định mục đích nói và đối tượng nghe trong bài nói của mình.

-       HS hoàn thiện phiếu học tập

HS trả lời câu hỏi, chuẩn bị nội dung nói và luyện nói từ ở nhà.

- GV yêu cầu HS đọc SGK trang 33 và hoàn thiện PHT:

- GV gọi HS xác định mục đích nói và người nghe.

? Nêu mục đích của bài nói?

? Những người nghe là ai?

-       Dự kiến các nội dung bài nói theo bảng Trang 34- SGK.

Đề bài: Suy nghĩ của em về lòng nhân ái trong cuộc sống sau khi đọc truyện “Gió lạnh đầu mùa”.

* Luyện tập trước khi nói

+ Tập nói thành tiếng một mình; vừa nói vừa giới thiệu tranh ảnh, hình vẽ, dụng cụ (nếu có)

+ Nếu em chuẩn bị thuyết trình thì nói theo bản trình chiếu đã chuẩn bị

-GV quan sát, hỗ trợ, chỉnh sửa cho các nhóm

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS hoạt động nhóm trả lời câu hỏi, hoàn thiện PHT và chuẩn bị bài nói

GV hướng dẫn HS trả lời, hỗ trợ (nếu cần).

HS suy nghĩ và viết câu trả lời ra giấy.

B3: Thảo luận, báo cáo

-       Thư kí nhóm thống nhất đáp án

-       Các em trong nhóm theo dõi, nhận xét, bổ sung…

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét phần hoạt động nhóm của các nhóm.

- Chuyển dẫn sang đề mục sau.

- Lưu ý: Khi nói phải bám sát mục đích (nội dung) nói và đối tượng nghe để bài nói không đi chệch hướng; chú ý về ngôn ngữ, khả năng truyền cảm thể hiện ở các yếu tố kèm lời và phi lời.

- Mục đích: Nêu ý kiến của bản thân về một vấn đề xã hội.

- Người nghe: thầy (cô), bạn bè, người thân và những ai quan tâm đến vấn đề này.

2. Chuẩn bị nội dung nói và luyện tập

a) Chuẩn bị nội dung (SGK)

b) Luyện tập nói

- HS nói một mình hoặc nói theo cặp.

- HS nói tập nói trước nhóm/tổ.

Nội dung:

GV yêu cầu HS nói trước lớp

HS:

- Nói theo dàn ý đã chuẩn bị.

- Các em khác theo dõi, ghi nhận xét ra giấy và cho điểm đối với bài của bạn trên padlet.

- Trình chiếu kĩ thuật 5 xin và phiếu đánh giá nói theo các tiêu chí.

- Yêu cầu HS nói theo dàn ý của nhóm đã chuẩn bị.

- Các bạn khác lắng nghe và ghi chép

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV hướng dẫn HS nói theo phiếu tiêu chí.

HS xem lại dàn ý của HĐ viết.

B3: Thảo luận, báo cáo

- HS thực hành nói trước lớp, kịp thời hỗ trợ các em (nếu cần).

- Quay video thuyết trình của các nhóm và đưa lên Padlet để các HS cùng đánh giá.

HS: Đại diện nói, các em còn lại theo dõi và ghi nhận xét ra giấy.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét chung về ý thức tham gia HĐ nói của HS và chuyển dẫn sang mục nhận xét HĐ nói.

- Yêu cầu nói:

+ Nói đúng mục đích (Nêu được quan điểm của mình về lòng nhân ái).

+ Nội dung nói có mở đầu, có kết thúc hợp lí.

+ Nói to, rõ ràng, truyền cảm.

+ Điệu bộ, cử chỉ, nét mặt, ánh mắt… phù hợp.

b) Nội dung:

GV yêu cầu HS nhận xét, đánh giá HĐ nói của bạn dựa trên các tiêu chí nói.

HS trình bày bản nhận xét của mình ở tiết trước.

- Các HS nhận xét bài nói theo phiếu tiêu chí

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV: Hướng dẫn HS nhận xét, đánh giá HĐ nói của bạn theo phiếu tiêu chí.

HS quan sát HĐ nói của bạn và ghi nhận xét ra giấy.

B3: Thảo luận, báo cáo

GV yêu cầu HS nhận xét, đánh giá.

HS nhận xét, đánh giá HĐ nói của bạn theo phiếu đánh giá các tiêu chí nói.

B4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét HĐ nói của HS, bổ sung nhận xét của HS và kết nối sang hoạt động sau.

- Nhận xét chéo của HS với nhau dựa trên phiếu đánh giá tiêu chí.

- Nhận xét của HS

Nội dung bài nói

Cách thể hiện

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: Từ phần chuẩn bị ở nhà, hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Lưu Trọng Lư và bài thơ Nắng mới.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

- GV bổ sung:

+ Ông là một trong những nhà thơ khởi xướng Phong trào Thơ mới và rất tích cực diễn thuyết bênh vực “Thơ mới” đả kích các nhà thơ “cũ”.

+ Sau Cách mạng tháng Tám, ông tham gia Văn hoá cứu quốc ở Huế. Trong kháng chiến chống Pháp, ông hoạt động tuyên truyền, văn nghệ ở Bình Trị Thiên và Liên khu IV.

+ Sau năm 1954, ông tiếp tục hoạt động văn học, nghệ thuật: hội viên Hội nhà văn Việt Nam từ năm 1957, đã từng làm Tổng thư ký Hội nghệ sỹ sân khấu Việt Nam.

+ Năm 1991, ông mất tại Hà Nội. Ông đã được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật năm 2000.

NV 2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: giọng điệu nhẹ nhàng, chậm rãi, tình cảm...

GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét

-       Giải nghĩa từ: thiếu thời, giậu, nội, mường tượng.

- HS thảo luận nhóm đôi phiếu học tập số 1 để tìm hiểu chung bài thơ. (HS có thể làm ở nhà, đến lớp trao đổi ý kiến để thống nhất)

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức.

b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại:

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:1. Hướng dẫn HS cách đọc

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS: - Trả lời các câu hỏi của GV.

- HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ học tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi.

- Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau.

1. Tác giả:

LƯU TRỌNG LƯ (1911-1991)

- Lưu Trọng Lư (19/6/1911–10/8/1991), là một nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch Việt Nam.

- Quê quán: làng Cao Hạ, xã Hạ Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

- Phong cách nghệ thuật: giọng thơ trong trẻo, ý thơ tinh tế

- Tác phẩm chính: Khói lam chiều, Tiếng thu (1939); Tỏa sáng đôi bờ (1959); Người con gái sông Gianh (1966)

2. Tác phẩm

a) Đọc và giải nghĩa từ

- Đọc

- Giải nghĩa từ:

+ Thầy me (từ cũ): bố mẹ

+ Thiếu thời: thời kì còn bé, còn đang ở độ tuổi thiếu niên

+ Giậu: Tấm tre nứa đan hoặc hàng cây nhỏ, rậm để ngăn sân vườn.

+ Nội: cánh đồng

+ Mường tượng: nhớ lại hoặc tưởng tượng ra trong trí hình ảnh nào đó không rõ ràng

b) Tìm hiểu chung

- Xuất xứ: Trích từ tập thơ “Tiếng thu”

- Thể thơ: thơ bảy chữ

Đặc điểm:

Thơ bảy chữ là thể thơ mỗi dòng có 7 chữ. Các dòng trong bài thơ thường ngắt nhịp 4/3, cũng có khi bắt nhịp ¾. Cách ngắt nhịp còn phụ thuộc vào nghĩa của câu thơ, dòng thơ.

     Bài thơ sáu chữ hoặc 7 chữ thường có nhiều vần. Vần thường là vần chân(được gieo ở cuối dòng thơ thứ nhất, thứ hai, thứ tư ở mỗi khổ), có thể gieo vần liền (vần được gieo liên tiếp ở các dòng thơ) hoặc cách (vần không được gieo liên tiếp mà thường cách ra 1 dòng thơ).

- PTBĐ: Biểu cảm ( Tự sự, miêu tả)

- Bố cục: 2 phần

+ Phần 1 (khổ thơ đầu): bức tranh thiên nhiên “nắng mới”.

+ Phần 2 (khổ 2, 3): Nỗi nhớ của nhà thơ

- Mạch cảm xúc: Đan xen hiện tại và quá khứ.

- Bài thơ là lời của chủ thể trữ tình “tôi”, bộc lộ cảm xúc, tâm tư tình cảm về người mẹ của mình.

- Nhan đề được đặt theo một hình ảnh khơi nguồn cảm hứng cho tác giả.

(SƠ ĐỒ TƯ DUY PHẦN TÁC GIẢ, TÁC PHẨM)

Nội dung:

GV đặt câu hỏi để tìm hiểu nội dung đoạn thơ

HS: Suy nghĩ và làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi của giáo viên.

1.Bức tranh thiên nhiên “nắng mới”.

? Bức tranh thiên nhiên nắng mới được hiện lên ở thời gian, không gian nào? Tìm những từ ngữ diễn tả tâm trạng nhà thơ? Tìm và nêu tác dụng của các biện pháp nghệ thuật đặc sắc trong khổ thơ? Từ đó em cảm nhận được gì về bức tranh thiên nhiên nắng mới và tâm trạng của nhà thơ?

                                                              B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: Đọc khổ thơ thứ nhất và suy nghĩ thảo luận theo nhóm bàn để TLCH

B3: Báo cáo thảo luận

GV: Yêu cầu nhóm trưởng trình bày kết quả thảo luận

HS: Trả lời câu hỏi của GV, những HS còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời và câu nhận xét của HS

- Chốt nội dung (sản phẩm).

- Chuyển dẫn sang nội dung sau.

Hiện tại trước mắt mờ dần, nhường chỗ cho quá khứ tràn về. Nhịp cầu đã bắc, hoài niệm mênh mang… “Những ngày không” phải chăng là những ngày ấu thơ, khi tác giả còn nhỏ, lòng chưa vướng bận điều gì. Vậy tại sao nó lại khắc sâu trong tâm khảm nhà thơ đến vậy? Bởi vì “những ngày không” ấy đã in dấu một kỷ niệm hay hình ảnh một người nào.

Mạch thơ liên tục, trải dài sang khổ hai để chuyển hoàn toàn về quá khứ. Thuyền hồn đã cập bến “ngày xưa”, câu chuyện cổ tích về một người mẹ đã bắt đầu.

Nội dung: GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tìm hiểu về hình ảnh người mẹ.

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành phiếu học tập và trình bày sản phẩm.

- Thảo luận nhóm bàn

- Giao nhiệm vụ: hoàn thiện phiếu học tập số 3 bằng cách trả lời các câu hỏi.

- Thời gian: 7 phút

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS - Quan sát những chi tiết trong SGK (GV đã chiếu trên màn hình)

- Đọc các khổ thơ 2, 3.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu HS trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS: Đại diện một nhóm trình bày sản phẩm.

- HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời của HS.

- Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

Không gian nghệ thuật ám ảnh không tách rời hình ảnh người mẹ… Có thể hình ảnh ấy của bà mẹ đã đọng lại và lưu mãi trong tâm trí người đọc khi bài thơ đã hết, tạo một nỗi bùi ngùi, thương cảm.

b. Nội dung: Giáo viên phát PHT, học sinh làm việc cá nhân

c. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS bằng ngôn ngữ nói, PHT

d. Tổ chức thực hiện:

- GV chuyển giao nhiệm vụ

+ Theo em, nội dung của văn bản là gì?

+ Nghệ thuật đặc sắc được thể hiện trong văn bản?

+ Em nhận được bức thông điệp nào từ bài thơ?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

- GV quan sát, hướng dẫn

- HS suy nghĩ

Bước 3: Báo cáo kết quả và thảo luận

- Gv tổ chức hoạt động, gọi 4-5 học sinh báo cáo sản phẩm

- HS báo cáo sản phẩm, nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức

1. Nội dung

- Kí ức về mẹ gắn liền với sự biết ơn, tình yêu tha thiết của NVTT.

2. Nghệ thuật

- Thể thơ thất ngôn

- Giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết

- Sử dụng linh hoạt các biện pháp tu từ.

- Cách ngắt nhịp đều đặn, chủ yếu là 4/3, gieo vần chủ yếu là vần thông.

3. Ý nghĩa:

Bồi đắp thêm tình cảm kính yêu người mẹ, trân trọng  tình cảm gia đình cho người đọc.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: Từ phần chuẩn bị ở nhà, hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Mai Liễu và bài thơ Nếu mai em về Chiêm Hóa.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

- GV bổ sung:

+ Ông là nhà thơ dân tộc Tày, nổi tiếng với những vần thơ thấm đẫm tình yêu quê hương đất nước, đặc biệt là những vần thơ về đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao, biên giới.

+ Thơ Mai Liễu khá phong phú về đề tài. Nhà thơ viết nhiều về Bác Hồ, về chiến tranh - người lính, về tình yêu, và gần đây viết nhiều về thế sự, nhưng đề tài mà ông quan tâm hơn cả và qua đó cũng bộc lộ “con người thơ” của mình nhiều hơn cả là quê hương và tình người miền núi.

NV 2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: đọc đúng một số tên riêng; giọng điệu nhẹ nhàng, chậm rãi

GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét

-       Giải nghĩa từ:

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- -HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức.

b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại:

? Nêu hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của bài thơ

? Bài thơ được tác giả viết theo thể thơ nào?

? Nêu các PTBĐ của bài thơ? Đâu là PTBĐ chính?

? Có thể chia bài thơ  này ra làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:1. Hướng dẫn HS cách đọc

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS:1. Đọc văn bản, các em khác theo dõi, quan sát bạn đọc.

2. Xem lại nội dung phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu HS trả lời, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần).

HS: - Trả lời các câu hỏi của GV.

- HS khác nhận xét, bổ sung cho bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét thái độ học tập qua sự chuẩn bị của HS bằng việc trả lời các câu hỏi.

- Chốt kiến thức, cung cấp thêm thông tin (nếu cần) và chuyển dẫn sang đề mục sau.

1. Tác giả:

MAI LIỄU (1949 – 2020)

- Mai Liễu (1949 -2020), tên thật là Ma Văn Liễu.  Khi làm thơ, làm báo, ông lấy bút danh là Mai Liễu.

- Quê tại xã Công Đa, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang.

- Phong cách sáng tác: phong phú về đề tài, viết nhiều về Bác Hồ, về chiến tranh, người lính, tình yêu, thế sự, đặc biệt là quê hương và tình người miền núi.

- Tác phẩm chính: Suối làng (1994), Mây vấn bay về núi (1995), Lời then ai buộc (1996), Giấc mơ của núi (2001), Núi vẫn còn mưa (2013) …

2. Tác phẩm

a) Đọc và giải nghĩa từ

- Đọc                                                         - Giải nghĩa từ:

+  Chiêm Hoá: tên một huyện nằm ở phía bắc của tỉnh Tuyên Quang.

+ Hội lùng tùng (còn gọi là lồng tồng, lồng tông): lẻ hội xuống đồng được tổ chức vào dịp đầu xuân của đồng bào các dân tộc Thái. Tày,...

+ Mưa tơ rét lộc: mưa xuân giăng nhẹ (như tơ), rét vào đầu mùa xuân ở miền Bắc, không quá lạnh, là dịp cây cối dâm chồi nảy lộc.

+ Quả còn: quả cầu bằng vải có nhiều dây màu. dùng để tung, ném làm trò chơi trong ngày hội của một số dân tộc miền núi phía bắc.

+ Non Thần: núi Bách Thần thuộc thị trấn Vĩnh Lộc của huyện Chiêm Hoá, tỉnh Tuyên Quang.

+ Ngừ hoa: dây kết bằng len đỏ, đính ở hai bên ngực áo của người phụ nữ Dao đỏ.

b) Tìm hiểu chung

- Xuất xứ: Trích trong Thơ Mai Liễu, NXB Nhà văn, Hà Nội, năm 2015.

- Thể thơ: thơ sáu chữ

- PTBĐ: Biểu cảm ( Tự sự, miêu tả)

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1 (khổ 1,2): Bức tranh thiên nhiên vào mùa xuân ở Chiêm Hóa.

+ Phần 2 (khổ 3, 4): Vẻ đẹp con người trong mùa xuân.

+ Phần 3 (khổ còn lại): Nét riêng trong lễ hội đầu năm ở Chiêm Hóa.

(SƠ ĐỒ TƯ DUY PHẦN TÁC GIẢ, TÁC PHẨM)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Nội dung:

GV đặt câu hỏi để tìm hiểu nội dung đoạn thơ

HS: Suy nghĩ và làm việc cá nhân để trả lời câu hỏi của giáo viên.                                                            .

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: Đọc hai khổ thơ và suy nghĩ thảo luận theo nhóm bàn để TLCH

B3: Báo cáo thảo luận

GV: Yêu cầu nhóm trưởng trình bày kết quả thảo luận

HS: Trả lời câu hỏi của GV, những HS còn lại theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần) cho câu trả lời của bạn.

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời và câu nhận xét của HS

- Chốt nội dung (sản phẩm).

- Chuyển dẫn sang nội dung sau.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

       Ở vùng miền núi như Chiêm Hóa, sông và núi có thể nói là hai cảnh vật chính ở đây. Cũng chính vì lý do đó mà tác giả đã giành trọn vẹn khổ thơ hai để viết về hai hình ảnh này. Sông Gâm là một con sông có nhánh chảy qua Chiêm Hóa. Việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa đã khiên cho cảnh vật trở nên có hồn hơn, sinh động hơn. Sông Gâm với đôi bờ cát trắng với những tảng đá dài. Những tảng đá từ bờ này nhìn sang bờ kia như đang trông nhau. Những hòn núi nhìn như trẻ lại, khoác lên mình bộ quần áo mới màu xanh ngút.

GV: Trên nền cảnh thiên nhiên, cảnh vật Chiêm Hóa đẹp đẽ và tươi tắn ấy nổi bật lên hình ảnh con người ở đây và cụ thể là những người con gái bản Tầy, bản Dao xinh đẹp

Nội dung:

GV sử dụng KT khăn phủ bàn để tìm hiểu về hình ảnh những cô gái.

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành phiếu học tập và trình bày sản phẩm.

- Thảo luận nhóm bàn

- Giao nhiệm vụ: Thảo luận nhóm bàn, trả lời các câu hỏi.

- Thời gian: 5 phút

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS - Quan sát những chi tiết trong SGK (GV đã chiếu trên màn hình)

- Đọc các khổ thơ 3,4.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV: Yêu cầu HS trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS: Đại diện một nhóm trình bày sản phẩm.

- HS còn lại theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét câu trả lời của HS.

- Chốt kiến thức, bình giảng và chuyển dẫn sang mục sau.

+ Con gái bản Tày duyên quá, nụ cười môi mọng.

+ NT:

- Liệt kê: các cô gái Dao, cô gái Tày

- Nhân hóa: mùa xuân e cũng lạc đường.

Nội dung: GV sử dụng KT đặt câu hỏi, KT thảo luận cặp đôi

HS làm việc cá nhân, thảo luận cặp đôi để hoàn thành nhiệm vụ và báo cáo sản phẩm.

1.Những nét đẹp văn hóa nào được tác giả giới thiệu trong khổ thơ cuối?

2. Việc lặp lại câu thơ “Nếu mai em về Chiêm Hóa” có tác dụng gì? Qua đó, em hiểu nhà thơ là người ntn?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS: đọc ngữ liệu trong SGK (khổ 5), suy nghĩ cá n hân để trả lời câu hỏi, trao đổi cặp đôi.

GV: giải thích, bình thêm.

GV: cho HS xem lễ hội lùng tùng và trò chơi ném còn.

B3: Báo cáo, thảo luận

GV:- Yêu cầu HS trình bày.

- Hướng dẫn HS trình bày (nếu cần).

HS- Gọi HS trải lời câu hỏi

- Các hs khác theo dõi, quan sát, nhận xét, bổ sung cho nhóm bạn (nếu cần).

B4: Kết luận, nhận định (GV)

- Nhận xét về thái độ làm việc, ý kiến nhận xét và sản phẩm của HS.

- Chốt kiến thức lên màn hình, chuyển dẫn sang nội dung sau.

Đầu xuân đi hội lùng tùng

Quả còn chạm vai thì nhặt

         Ngày lành duyên tốt mừng nhau.

* Những nét đặc sắc văn hóa:

-  Hội lùng tùng

- Trò chơi dân gian: ném còn giao duyên đầu năm

=> Nét văn hóa truyền thống, mang đậm bản sắc dân tộc của người dân miền núi phía Bắc, tạo nên những giá trị văn hóa tiêu biểu của dân tộc VN.

* NT:  Câu thơ được lặp lại 2 lần (khổ đầu và khổ cuối) tạo nên kết cấu đầu cuối tương ứng, giống như một lời mời gọi mọi người hãy đến thăm quê hương Chiêm Hóa, tham gia lễ hội xuân truyền thống của quê hương.

* Tình cảm của nhà thơ với quê hương:

Sự nhớ thương cũng như mong muốn trở về quê hương của tác giả rất mãnh liệt. Muốn trở về quê để đi hội xuân, để chơi những trò chơi dân gian, để gặp mọi người, những người có duyên.

=>Tình yêu quê hương, nỗi nhớ quê hương tha thiết của tác giả Mai Liễu.

Với lời thơ giản dị, giàu cảm xúc, ngôn ngữ đậm chất dân tộc "Nếu mai em về Chiêm Hóa” đã cho thấy tình yêu quê hương cùng mong muốn được về quê sâu sắc. Dù đi đâu thì được trở về quê hương cũng là điều hạnh phúc nhất. Nơi đó không chỉ là vùng đất nơi ta lớn lên mà còn có gia đình, có ba mẹ chờ đợi.

Nội dung:

- GV sử dụng KT chia sẻ nhóm đôi để khái quát giá trị nghệ thuật và nội dung của văn bản…

- HS làm việc cá nhân, thảo luận nhóm và báo cáo sản phẩm

- Chia nhóm theo bàn.

- Giao nhiệm vụ cho các nhóm:

? Nêu những biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản?

? Nội dung chính của văn bản?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

HS làm việc cá nhân, làm việc nhóm để hoàn thành nhiệm vụ.

GV hướng theo dõi, quan sát HS thảo luận nhóm, hỗ trợ (nếu HS gặp khó khăn).

B3: Báo cáo, thảo luận

HS báo cáo kết quả thảo luận nhóm, HS nhóm khác theo dõi, nhận xét và bổ sung (nếu cần).

GV hướng dẫn và yêu cầu HS trình bày, nhận xét, đánh giá chéo giữa các nhóm.

B4: Kết luận, nhận định

- GV nhận xét thái độ và kết quả làm việc của từng nhóm.

- Nhận xét và chốt sản phẩm lên Slide

-       Thể thơ sáu chữ, giọng điệu nhẹ nhàng, tha thiết.

-       Ngôn ngữ thơ trong sáng, giản dị mà giàu sức gợi. Sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ.

2. Nội dung:

- Thể hiện sự hoài niệm sâu sắc của tác giả về quê hương.

- Khắc họa rõ nét vẻ đẹp thiên nhiên, con người cùng những nét đẹp văn hóa độc đáo của vùng đất Chiêm hóa quê hương ông.

- Tình yêu và nỗi nhớ quê hương tha thiết của nhà thơ

3. Ý nghĩa:

- Tình yêu, niềm tự hào quê hương của tác giả.

- Nhắc nhở chúng ta hãy cố gắng phát huy, giữ gìn các nét đẹp văn hóa truyền thống của quê hương cũng như của dân tộc VN.

Nhiệm vụ 1: Hiểu biết chung về  sắc thái nghĩa của từ

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân dựa vào kiến thức đã, trả lời các câu hỏi:

+ Nêu khái niệm sắc thái nghĩa của từ?

+ Nêu đặc điểm sắc thái nghĩa của từ? Cho ví dụ?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS vận dụng kiến thức đã học và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời một số học sinh trình bày các nội dung:

+ Nêu khái niệm sắc thái nghĩa của từ?

+ Nêu đặc điểm sắc thái nghĩa của từ? Cho ví dụ?

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức.

- GV dẫn dắt sang nội dung mới

Nhiệm vụ 2: Phân biệt sắc thái nghĩa của từ và từ đồng nghĩa

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành ba nhóm thực hiện các nhiệm vụ sau:

*  Phân biệt sắc thái nghĩa của những từ đồng nghĩa trong các câu sau:

a) Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao

b) Tháng tám trời thu xanh thắm

c) Một vùng cỏ mọc xanh rì

d) Nhớ từ sóng Hạ Long xanh biếc

e) Suối dài xanh mướt nương ngô

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, vận dụng kiến thức đã học thực hiện nhiệm vụ.

- Gv quan sát, nêu một và hỗ trợ (nếu cần thiết)

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận.

- Gv mời đại diện 3 nhóm trình bày về kết quả thảo luận của mình

- Gv yêu cầu HS lắng nghe và nhận xét đồng đẳng hoặc bổ sung (nếu có)

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chốt kiến thức

- GV dẫn dắt sang nội dung mới.

1. Hiểu biết chung về sắc thái nghĩa của từ

- Sắc thái nghĩa là nét nghĩa bổ sung cho nghĩa cơ bản của từ ngữ. Các sắc thái nghĩa chủ yếu của từ ngữ gồm:

+ Sắc thái miêu tả, ví dụ: các từ ghép như trắng tinh, trắng xóa đều chỉ mang màu trắng nhưng được phân biệt với nhau nhờ các yếu tố phụ (trắng tinh: rất trắng, thuần một màu, gây cảm giác rất sạch; trắng xóa; trắng đều khắp trên diện rộng)

+Sắc thái biểu cảm, ví dụ: các từ thuần Việt như cha, mẹ, vợ,…thường có sắc thái thân mật, còn các từ Hán Việt đồng nghĩa như thân phụ, thân mẫu, phu nhân,…thường có sắc thái trang trọng.

Trong nói (viết), cần lựa chọn các từ ngữ có sắc thái nghĩa phù hợp để nâng cao hiệu quả giao tiếp.

2. Phân biệt sắc thái nghĩa của từ và từ đồng nghĩa

Ví dụ: Phân biệt sắc thái nghĩa của những từ đồng nghĩa trong các câu sau:

a) Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao

b) Tháng tám trời thu xanh thắm

c) Một vùng cỏ mọc xanh rì

d) Nhớ từ sóng Hạ Long xanh biếc

e) Suối dài xanh mướt nương ngô

Trả lời:

a) Xanh một màu xanh trên diện rộng

b) Xanh tươi đằm thắm.

c) Xanh đậm và đều màu của cây cỏ rậm rạp.

d) Xanh lam đậm và tươi ánh lên.

e) Xanh tươi mỡ màng.

NV1:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS đọc bài tập 1, 2. Chia lớp thành 6 nhóm.

+ Nhóm 1,3,5: Bài tập 1

+ Nhóm 2,4,6: Bài tập 2

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- Đại diện nhóm trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

NV2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm bài tập 3 (trang 47/SGK).

- GV hướng dẫn HS cách xác định nghĩa của các từ láy và tác dụng của chúng.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

NV3:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS làm bài tập 4 (trang 47/SGK).

- GV hướng dẫn HS cách xác định sác thái nghĩa của từ rượi buồn.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trả lời câu hỏi.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, đánh giá, bổ sung, chốt lại kiến thức.

Bài tập 1 (trang 46/SGK)

- Từ đồng nghĩa với từ ngút ngát: ngút ngàn, bạt ngàn.

- Bài thơ sử dụng từ ngút ngát phù hợp trong ngữ cảnh này vì từ lột tả được màu sắc xanh trải dài, bất tận, vượt qua khỏi tầm mắt với mức độ cao nhất.

Bài tập 2 (trang 47/SGK)

- Các từ đồng nghĩa với từ đỏ: thắm, hồng, đỏ au.

- Sự khác nhau về sắc thái nghĩa:

+ Thắm: chỉ màu đỏ đậm và tươi.

+ Hồng: chỉ màu đỏ nhạt và tươi.

+ Đỏ au: đỏ tươi, ửng đỏ một cách tươi nhuận.

- Những từ đó là những từ phù hợp nhất để miêu tả sự vật vì nó mang ý nghĩa, sắc thái liên quan đến sự vật đó.

Bài tập 3 (trang 47/SGK)

- Các từ láy trong khổ thơ:

+ Xao xác: từ gợi tả tiếng như tiếng gà gáy,.. nối tiếp nhau làm xao động cảnh không gian vắng lặng.

+ Não nùng: chỉ sự buồn đau tê tái và day dứt.

+ Chập chờn: ở trạng thái khi ẩn khi hiện, khi tỏ khi mờ, khi rõ khi không.

- Tác dụng: giúp khơi gợi dòng hồi tưởng về mẹ của tác giả. Qua đó gợi lên kí ức về mẹ đầy gần gũi, thân thuộc,.

Bài tập 4 (trang 47/SGK)

- Trình bày thành một đoạn văn từ 5 – 7 dòng.

- Từ rượi buồn: mang ý nghĩa chỉ nỗi buồn, đầy ủ rũ với mức độ cao.

- Nếu thay từ “rượi buồn” thành các từ đồng nghĩa như “âu sầu”, “rầu rĩ” hay “buồn bã”, nó sẽ không lột tả rõ được  tâm trạng, cảm xúc của tác giả khi nghĩ về người mẹ của mình.

*NV1

- GV tổ chức cho hs tham gia trò chơi: Vua Tiếng Việt:

Câu 1: Tìm từ đồng nghĩa cho từ in đậm trong câu sau: “Học sinh phải có nghĩa vụ học tập.”

A. trách nghiệm

B. nhiệm vụ

C. tinh thần

D. tác phong

Câu 2: Dòng nào thể hiện đúng cách sử dụng từ đồng nghĩa?

A. Chỉ có thể thay từ Hán Việt đồng nghĩa cho từ thuần Việt

B. Chỉ có thể thay từ thuần Việt đồng nghĩa cho từ Hán Việt

C. Có thể thay bất cứ từ đồng nghĩa nào cho nhau

D. Cân nhắc để chọn từ đồng nghĩa thể hiện đúng nghĩa và sắc thái biểu cảm

Câu 3: Nhóm các từ nào là từ đồng nghĩa chỉ hoạt động nhận thức của trí tuệ?

A. xét đoán, xét nghiệm, phán xét

B. đoán định, tiên đoán, độc đoán

C. thông minh, lanh lợi, giỏi giang

D. nghĩ ngợi, suy nghĩ, nghiền ngẫm

Câu 4: Điền các từ láy thích hợp vào chỗ trống:

Mưa xuống..., giọt ngã, giọt bay, bụi nước tỏa trắng xóa. Trong nhà bỗng tối sầm, một mùi nồng ..., cái mùi xa lạ, man mác của những trận mưa mới đầu mùa. Mưa... trên sân gạch. Mưa ... trên phiến nứa, đập…vào lòng lá chuối.

A. ngai ngái – rào rào – đồm độp – bùng bùng – sầm sập

B. sầm sập – ngai ngái – rào rào – đồm độp – bùng bùng

C. đồm độp – bùng bùng – ngai ngái – rào rào – sầm sập

D. rào rào – đồm độp – bùng bùng – sầm sập – ngai ngái

Câu 5: Từ nào có thể thay thế cho từ “chết” trong câu “Xe của tôi bị chết máy”?

A. Hỏng

B. Qua đời

C. Tiêu đời

D. Mất

Câu 6: Sắc thái nghĩa của từ “trắng ngần” trong câu “Hạt gạo trắng ngần” là gì?

A. Trách một cách nhợt nhạt

B. Trắng và mịn màng

C. Trắng, bóng, vẻ tinh khiết, sạch sẽ

D. Trắng đều khắp trên một diện rộng

Câu 7: Trong nhóm từ dưới đây, từ nào không cùng nhóm với các từ còn lại?

“Tổ tiên, tổ quốc, đất nước, giang sơn, sông núi, non sông, nước non, non nước”

A. Tổ tiên

B. Giang sơn

C. Non sông

D. Non nước

Câu 8: Từ nào dưới đây có thể thay thế từ ngữ được gạch chân trong câu văn sau:

“Mời bác xơi nước.”

A. thử

B. chén

C. uống

D. nếm

- HS thực hiện yêu cầu.

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

*NV2:

- Viết đoạn văn (khoảng 5-7 dòng) về sắc thái nghĩa của từ “Rượi buồn”(buồn rượi) trong bài “Nắng mới” Của Lưu Trọng Lư và sử dụng phù hợp của từ đó đối với yêu cầu diễn tả tâm trạng của tác giả so với từ đồng nghĩa.

- GV hướng dẫn HS viết đoạn văn, trong đó có sử dụng từ đồng nghĩa với từ “rượi buồn” để diễn tả tâm trạng của tác giả trong bài thơ “Nắng mới” của Lưu Trọng Lư.

- HS thực hiện nhiệm vụ

Bước 2: HS trao đổi thảo luận, thực hiện nhiệm vụ

+ HS thực hiện nhiệm vụ

+ Dự kiến sản phẩm:

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

+ HS trình bày sản phẩm thảo luận

+ GV gọi hs nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

+ GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức => Ghi lên bảng.

Đáp án: 1.B             2. D

3. C     4. B         5. A              6.C                    7.A          8.C

HS thực hành viết đoạn văn.

- Có rất nhiều từ ngữ miêu tả cảm xúc buồn của con người trong đó có từ “rượi buồn” mà tác giả Lưu Trọng Lư đã sử dụng trong bài thơ “Nắng mới” của mình. Rượi buồn chỉ một nỗi buồn ủ rũ và mênh mang, nỗi buồn ấy như bao trùm lấy không gian, thời gian và cảnh vật. Gợi ra tâm trạng của người con khi nhớ về người mẹ quá cố. Có rất nhiều từ ngữ thể hiện nỗi buồn nhưng từ “rượi buồn” là phù hợp hơn cả trong việc bộc lộ cảm xúc của tác giả.

Nội dung:                                                                                                                                                         - GV sử dụng KT sơ đồ tư duy để khai thác phần tìm hiểu chung.                                                         - HS dựa vào sơ đồ tư duy đã chuẩn bị ở nhà để hoàn thành nhiệm vụ nhóm.

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV yêu cầu HS: Từ phần chuẩn bị ở nhà, hãy trình bày những hiểu biết về tác giả Đoàn Văn Cừ và bài thơ Đường về quê mẹ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

- GV bổ sung:

+ Ông được bạn đọc biết đến từ những bài thơ viết về hội hè, đình đám, chợ tết nông thôn đăng trên báo Ngày nay của nhóm Tự lực văn đoàn.

+ Ông vốn là một giáo viên tiểu học, hay làm thơ và đã từng có tập thơ Thôn ca in từ năm 1939.

+ Từ năm 1948 đến 1952, ông phục vụ trong quân đội nhân dân Việt Nam.

+ Từ năm 1955, ông công tác ở Chi hội văn nghệ Liên khu II, sau đó công tác ở NXB Phổ thông. Đến tuổi nghỉ hưu ông về lại quê hương xã Trực Nội, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định vui với thú điền viên xưa cũ.

+ Ông viết không nhiều. Sau tập Thôn ca I (1939) ông có tập Thôn ca II (1960), NXB Văn học ấn hành. Năm 1979, Hội văn học nghệ thuật tỉnh Hà Nam Ninh cho in tập “Dọc đường xuân” tập hợp một số bài thơ của ông.

NV 2:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ

- GV hướng dẫn HS đọc bài thơ: đọc đúng một số tên riêng; giọng điệu nhẹ nhàng, chậm rãi

GV đọc mẫu, HS đọc, nhận xét

-       Giải nghĩa từ:

- GV đặt tiếp câu hỏi:

? Xuất xứ văn bản?

? Bài thơ được viết theo thể thơ nào?

? Phương thức biểu đạt của bài thơ?

? Bố cục của văn bản?

? Ý nghĩa nhan đề của bài thơ.

- HS tiếp nhận nhiệm vụ.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ

- -HS thảo luận và trả lời từng câu hỏi.

Bước 3: Trao đổi thảo luận, báo cáo sản phẩm

- HS trình bày sản phẩm thảo luận.

- GV gọi HS khác nhận xét, bổ sung câu trả lời của bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện

- GV nhận xét, bổ sung, chốt kiến thức.

b. Yêu cầu HS tiếp tục quan sát phiếu học tập đã chuẩn bị ở nhà và trả lời các câu hỏi còn lại:

? Nêu hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của bài thơ ?

? Bài thơ được tác giả viết theo thể thơ nào?

? Nêu các PTBĐ của bài thơ? Đâu là PTBĐ chính?

? Có thể chia bài thơ  này ra làm mấy phần? Nêu nội dung của từng phần?

? Ý nghĩa nhan đề bài thơ ?

B2: Thực hiện nhiệm vụ

GV:1. Hướng dẫn HS cách đọc

2. Theo dõi, hỗ trợ HS (nếu cần).